7. ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Α. ΟΡΙΣΜΟΣ

Επιστήμη είναι:

·         η πλήρης, ακριβής και σαφής γνώση των πραγμάτων.

·         η συστηματική και μεθοδική έρευνα που αναφέρεται σε ορισμένο το­μέα του επιστητού.

·         το σύνολο των ομοειδών γνώσεων, που συνδέονται οργανικά και συ­ντάσσονται με σκοπό την εξήγηση των φαινομένων στη φύση και την κοινωνία.

Β. ΑΙΤΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ 1. Η ερευνητική φύση του ανθρώπου, η ενεργητική του στάση απέναντι στο περιβάλλον.

2.Η επιθυμία του για μάθηση.

3. Η αμφιβολία και η περιέργεια, που έχουν ως αποτέλεσμα την έρευνα και την επαλήθευση.

4.Η ανάγκη του ανθρώπου να ξεπεράσει πολλά εμπόδια και να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής του.

Γ. ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

Α. υλικός τομέας:

·         Βελτίωση της ποιότητας ζωής.

·         Αύξηση της ποσότητας και βελτίωση της ποιότητας των αγαθών.

·         Επωφελής εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου και κυριαρχία του αν­θρώπου στη φύση.

·         Προσφορά εργασίας με τα νέα επαγγέλματα, περιορισμός του σωμα­τικού μόχθου.

·         Οικονομική πρόοδος.

·         Πρόληψη και καταπολέμηση των ασθενειών, αύξηση του μέσου όρου ζωής του ανθρώπου.

Β. ηθικός τομέας:οι ανθρωπιστικές επιστήμες:

·         καθιστούν δυνατή την αυτογνωσία. εξευγενίζουν τον συναισθηματικό κόσμο.

·         συμβάλλουν στην ηθικοπνευματική τελείωση και στη διαμόρφωση μιας πολυδιάστατης προσωπικότητας.

Γ. πνευματικός τομέας:η επιστήμη:

Ασκεί το πνεύμα και ικανοποιεί τις πνευματικές ανάγκες του ανθρώπου.

Αναπτύσσει την κρίση και εξασφαλίζει την πνευματική ελευθερία.

Απαλλάσσει από εξωλογικά στοιχεία (προλήψεις, δεισιδαιμονίες).

Δ. ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

Α. υλικός τομέας:

·         Το φυσικό περιβάλλον μολύνεται και καταστρέφεται με την υπερεκ­μετάλλευση.

·         Η ανθρωπότητα απειλείται με τα όπλα μαζικής καταστροφής.

·         Με την εκμηχάνιση της παραγωγής αυξάνεται η ανεργία.

Β. πνευματικός – ψυχολογικός τομέας:

·         Η εξειδίκευση των επιστημόνων οδηγεί συχνά στη μονομέρεια.

·         Στερεί τη χαρά της δημιουργίας, αλλοτριώνει τον άνθρωπο από την εργασία και τον εαυτό του, εξαιτίας του υπέρμετρου προγραμματι­σμού και της αυστηρής μεθοδολογίας.

·         Οδηγεί σε υπερβολικές φιλοδοξίες και αίσθηση υπεροχής.

Γ. ηθικός -κοινωνικός τομέας:

·         Ο επιστημονισμός εξαφανίζει κάθε αίσθημα ανθρωπιάς.

·         Απανθρωπο­ποιεί το άτομο, αμβλύνει τις ηθικές του αντιστάσεις.

·         Καλλιεργεί τον ανταγωνισμό μεταξύ των επιστημόνων στο πλαίσιο της

προσωπικής προβολής και διάκρισης.

·         Καταρρακώνεται η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, υπονομεύεται η ελευθε­ρία του ανθρώπου, αφού η επιστήμη μπορεί να γίνει όργανο για την εξαπάτηση, υποδούλωση και εκμετάλλευση των ανθρώπων.

·         Με τα επιστημονικά πειράματα εμφανίζονται νέες ανίατες ασθένειες.

Προϋποθέσεις για την ανθρωποκεντρική αξιοποίηση της επιστήμης:

Ο  επιστήμονας πρέπει να διακρίνεται από:

·         Παιδεία με ανθρωπιστικές αρχές και πνεύμα ελευθερίας.

·         Γενική μόρφωση και ψυχική καλλιέργεια, ώστε να θέτει τις γνώσεις του στην υπηρεσία του ανθρώπου και να ασκεί το έργο του με υπευ­θυνότητα και αίσθημα κοινωνικής συνείδησης.

·         Αυτογνωσία, για σωστή επιλογή στόχων, που να ανταποκρίνονται στα προβλήματα της ζωής.

·         Ευσυνειδησία, ηθικές αρχές και αξίες.

·         Η ειρήνη επιτρέπει στον επιστήμονα να επιδίδεται απερίσπαστα στο αν­θρωπιστικό του έργο.

·         Η επανιεράρχηση των στόχων και αξιών του σύγχρονου ανθρώπου.

Τα εφόδια του επιστήμονα

·         Διαμόρφωση ηθικής, αυτόνομης και ελεύθερης προσωπικότητας.

·         Αίσθηση ότι επιτελεί κοινωνικό λειτούργημα και όχι μόνο βιοποριστικό επάγγελμα.

·         Ενδιαφέρον για την σωστή και επωφελή για τον άνθρωπο μελλοντική χρήση των επιτευγμάτων του.

·         Πίστη στα ανθρωπιστικά ιδανικά.

·         Κοινωνικές αρετές ( ανιδιοτέλεια, πνεύμα συνεργασίας, άμιλλα.)

·         Ηθικές αρχές ( ταπεινοφροσύνη, ετοιμότητα, ειλικρίνεια)

8. ΚΟΜΦΟΡΜΙΣΜΟΣ-ΠΡΟΣΩΠΟ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΕΙΟ-ΜΑΖΟΠΟΙΗΣΗ

Για να προσεγγίσει κανείς τους όρους κομφορμισμός και μαζοποίηση θα πρέπει να ανατρέξει στη σχέση ανθρώπου – κοινωνίας αλλά και σε θέματα που μελετούν την ανθρώπινη προσωπικότητα και χαρακτήρα.

Κοινωνικός κομφορμισμός: προκύπτει από τη βαθιά επίδραση της κοινωνίας μέσω της κοινής γνώμης αλλά και  μέσω του αντίστοιχου  ελέγχου της και από τους κοινωνικούς θεσμούς που υφίσταται ο άνθρωπος σε ατομικό επίπεδο. Είναι δηλαδή ο συμβιβασμός και η συμμόρφωση του ατόμου με τις κρατούσες απόψεις, ακόμα και αν αυτές έρχονται σε σύγκρουση με τα βαθύτερα πιστεύω του, προκειμένου να μην έρθει σε σύγκρουση με τον κοινωνικό περίγυρο.

Αυτό, αν και ως ένα σημείο είναι αναπόφευκτο αλλά και αναγκαίο, θεωρείται ωστόσο μια μορφή καταπάτησης της ανθρώπινης ελευθερίας, αλλοίωσης της προσωπικότητας, κατάργησης του ατομικού.

Συνήθως ο κοινωνικός κομφορμισμός εξετάζεται σε σχέση με τα χαρακτηριστικά του σύγχρονου πολιτισμού: η μηχανοποίηση, η τυποποίηση, ο αυτοματισμός κυριαρχούν στην ανθρώπινη δράση, επιτείνουν το άγχος και την αγωνία, αναγκάζουν σε ταχύτατους ρυθμούς ζωής και έτσι τραυματίζουν τη διανόηση και στραγγαλίζουν τις πρωτοβουλίες του ατόμου. Η μονομέρεια επομένως του πολιτισμού είναι που διαμορφώνει και τα συμπτώματα της ηθικής και πνευματικής του κρίσης.

Μαζοποίηση, είναι κατ’ επέκταση η αφομοίωση, η υιοθέτηση από τον άνθρωπο τρόπων σκέψης και συμπεριφοράς, χωρίς όμως να είναι αποτέλεσμα κριτικής επεξεργασίας και συνειδητής επιλογής. Ο άνθρωπος εξομοιώνεται με το σύνολο που παίρνει τη μορφή της μάζας, εφόσον δεν υπάρχει το στοιχείο της ιδιαιτερότητας στα μέλη του.

Παράγοντες μαζοποίησης – αιτίες :

1.      οικογένεια – σχολείο: προβάλλουν πρότυπα, αντιλήψεις και αξίες που δεν ελέγχονται από το οικογενειακό ή σχολικό περιβάλλον και δεν συντελούν στην διαμόρφωση της ελεύθερης προσωπικότητας των μελών της.

2.      χαμηλό πνευματικό και μορφωτικό επίπεδο: καθιστά τους ανθρώπους εύκολα ελεγχόμενους από τους φορείς εξουσίας, ευάλωτους σε κάθε μορφή χειραγώγησης.

3.      Μ.Μ.Ε.: διαμορφώνουν την κοινή γνώμη εξαιτίας της παντοδυναμίας τους, σύμφωνα όμως με το συμφέρον τους, δηλαδή καταπατώντας τους δεοντολογικούς κώδικες της πληροφόρησης προς χάριν του κέρδους.

4.      Πολιτική: όταν ο πολιτικός λόγος χαρακτηρίζεται από λαϊκισμό, δημαγωγία προπαγάνδα, προκειμένου να εξυπηρετεί ιδιοτελείς σκοπούς.

5.      αισθητική ισοπέδωση – καταναλωτισμός: ομοιότητα στην εμφάνιση, στην ψυχαγωγία, εξομοίωση στις προτιμήσεις των ανθρώπων.

6.      αστικοποίηση και έλλειψη επικοινωνίας: απομονώνει τον άνθρωπο και ακρωτηριάζει την ανάγκη για διάλογο, παρέα, συζήτηση.

7.      παγκοσμιοποίηση: καταργεί την ιδιαιτερότητα των πολιτισμών.

Επιπτώσεις :

1.      πνευματικός τομέας: αμβλύνει την κριτική ικανότητα και την προσωπική εκτίμηση και θεώρηση του κόσμου.

2.      κοινωνικός: ενισχύει την κοινωνική παθογένεια (βία, εγκληματικότητα, φανατισμός)

3.      ψυχολογικός: οδηγεί τον άνθρωπο στη βίωση οδυνηρών συναισθημάτων αλλά και στην αλλοίωση του χαρακτήρα του.

4.      πολιτικός: καθώς μειώνεται το αίσθημα της προσωπικής ευθύνης και η κριτική στάση στα πολιτικά δρώμενα, απειλούνται οι δημοκρατικοί θεσμοί και παρεμποδίζεται η λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος.

5.      εθνικός: κατάργηση της ιδιαίτερης πολιτιστικής ταυτότητας, αντικατάστασή της από εθνικιστικές συμπεριφορές.

9. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Τεχνολογία: Η μελέτη και η πρακτική εφαρμογή των γνώσεων, των μεθόδων και των πορισμάτων των θετικών επιστημών, και ιδιαίτερα της μηχανικής, στη βιομηχανία, στην ιατρική, στις επιχειρήσεις, στο εμπόριο και σε άλλους τομείς της δραστηριότητας και της ζωής του ανθρώπου γενικότερα.

Τεχνοκρατία: Η κυριαρχία του πνεύματος της τεχνολογίας στην κοινωνική και πολιτική ζωή – σε κάθε τομέα της ανθρώπινης δραστηριότητας. /

Η θεωρία σύμφωνα με την οποία η ευημερία του ανθρώπου στηρίζεται κυρίως στην τεχνολογική πρόοδο (σε αντίθεση με τη θεωρία που υποστηρίζει ότι η ευημερία εξαρτάται από τον ίδιο τον άνθρωπο και τις πνευματικές του αξίες).

Τεχνικός πολιτισμός: η κυριαρχία της «μηχανής» στη ζωή του ανθρώπου η οποία βοηθά και υποκαθιστά τον άνθρωπο σε κάθε δραστηριότητά του.

Θετικές πλευρές της τεχνικής προόδου:

1.      κυριαρχία του ανθρώπου στη φύση: αξιοποίηση των δυνάμεων της φύσης προς όφελος του ανθρώπου

2.      απαλλαγή από το μόχθο εργασίας

3.      παραγωγή περισσότερων αγαθών, σε λιγότερο χρόνο, με βελτιωμένη ποιότητα (=άνοδος του βιοτικού επιπέδου)

4.      ανάπτυξη της επιστήμης: η πρόοδος της έρευνας οδήγησε στη διάγνωση, πρόληψη και αντιμετώπιση ασθενειών

5.      βελτίωση μέσων επικοινωνίας, μεταφοράς, πληροφόρησης

6.      αναβάθμιση της ανθρώπινης ζωής: άνοδος γνώσης, ορθολογισμός, κοινωνική ισότητα, οικουμενική συνείδηση, ανάπτυξη τέχνης

αρνητικά του μηχανικού πολιτισμού:

καταστροφή φυσικού περιβάλλοντος

μηχανοποίηση (και επομένως τυποποίηση, αυτοματισμός) της ανθρώπινης εργασίας και γενικότερα της ανθρώπινης ζωής.

επιβάρυνση της προσωπικότητας: ο άνθρωπος σταδιακά απομακρύνθηκε από τομείς δραστηριότητας (ανία, αλλοτρίωση, μοναχικότητα)

περιορισμός της ελευθερίας: η μηχανή καθορίζει την ανθρώπινη ενέργεια

σωματική επιβάρυνση: ο άνθρωπος έγινε μαλθακός, απομακρύνθηκε από τη «φυσική» κίνηση.

ανάπτυξη κοινωνικής παθογένειας: μεγαλουπόλεις / εγκληματικότητα / τρομοκρατία / όπλα

επιθυμητή στάση / αντιμετώπιση:

Η κατανόηση του φαινομένου, ότι δηλαδή εφόσον  ο πολιτισμός αναπτύσσεται μονομερώς, η κοινωνία δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες του ανθρώπου.

1.      Να μην υστερεί σε  ανάπτυξη ο πνευματικός χαρακτήρας του πολιτισμού (συμβολή οικογένειας, σχολείου, πολιτείας)

2.       Προσανατολισμός  του ατόμου στις ανθρωπιστικές αξίες ώστε να μην υφίσταται όλες τις αρνητικές εκδοχές της τεχνικής προόδου προκειμένου να απολαμβάνει τα αγαθά της.

10. ΤΕΧΝΗ

Τέχνη είναι η έμφυτη ανάγκη και ικανότητα του ανθρώπου να εκφράζει και να αποκρυσταλλώνει τα συναισθήματά του και τον ψυχικό του κόσμο σε καλλιτεχνικές μορφές. Αυτή η μετάπλαση της πραγματικότητας σε δημιουργίες – έργα τέχνης προκαλούν αισθητική συγκίνηση, χαρά και ψυχική ικανοποίηση.

Υπάρχουν πολλοί ορισμοί για την Τέχνη και το έργο τέχνης και μέσα από αυτούς αντιλαμβάνεται κανείς και την προσφορά της στις ανθρώπινες κοινωνίες. Ως κοινωνικό φαινόμενο και ως κώδικας επικοινωνίας , υπήρχε πάντα σε όλους τους λαούς και σε όλες τις εποχές.

► ειδικά για την τέχνη της εποχής μας:

·         είναι πολυσχιδής : υπάρχουν πλήθος σχολές, καλλιτεχνικά ρεύματα, τάσεις. Πολλές φορές είναι δυσπρόσιτη για το ευρύ κοινό, γιατί εκτός από την αισθητική καλλιέργεια, συχνά απαιτούνται και εξειδικευμένες γνώσεις για την ανάγνωση των έργων τέχνης.

·         Πολλά έργα με πλατιά λαϊκή απήχηση είναι συνήθως χαμηλής στάθμης και για λόγους εμπορικού κέρδους ανταποκρίνονται στις προτιμήσεις ενός κοινού απαίδευτου που τρέφεται με υποκατάστατα της Τέχνης (συνηθέστερα στον κινηματογράφο, τη μουσική, το θέατρο). Γίνεται λόγος για τηνυποκουλτούρα και τον εκχυδαϊσμό της τέχνης.

·         Ειδικότερα η Αφηρημένη Τέχνη επειδή αποφεύγει την αναπαράσταση της πραγματικότητας εμμένοντας στη βαθύτερες καταστάσεις, προκαλεί το κοινό και  σε βίωση δικών του προεκτάσεων, που  είναι  ανάλογες με το γνωστικό του επίπεδο, αλλά και με την φαντασία του και την ευαισθησία του.

·         «Η τέχνη για την τέχνη» (δηλ. ότι η τέχνη θα πρέπει να ενδιαφέρεται μόνο για το ωραίο) ≠ «στρατευμένη τέχνη»(δηλ. προβολή μιας πολιτικής ή κομματικής άποψης μέσω της τέχνης): η συγκεκριμένη αντιπαράθεση θεωρείται στην  εποχή μας ξεπερασμένη καθώς η τέχνη έχει μελετηθεί και ως κοινωνικό φαινόμενο και μέσα από την επιστήμη της Αισθητικής.

·         Προϋπόθεση της τέχνης αποτελούν η ελευθερία στην έκφραση και διακίνηση ιδεών.

Προσφορά (αξία της τέχνης):

1.      Η τέχνη ως μορφή έκφρασης – διαλόγου αποτελεί σπουδαίο τρόπο επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων αλλά και των λαών, πολιτισμών, κλπ.

2.      Ως φορέας μηνυμάτων είναι δυνατό να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη για σημαντικά προβλήματα του της εποχής μας (οικολογία, καταπάτηση ανθρώπινων δικαιωμάτων, αξία της ελευθερίας )

3.      Καλλιεργεί το αισθητικό κριτήριο του ανθρώπου συμβάλλοντας έτσι στην ολοκλήρωση της προσωπικότητάς του.

4.      Συμβάλλει στην πνευματική καλλιέργεια.

5.      Προκαλεί χαρά καθώς προσφέρει αισθητική απόλαυση.

6.      Αποτελεί σπουδαία μορφή ψυχαγωγίας αλλά και ψυχικής ανάτασης γιατί απομακρύνει τον άνθρωπο από την καθημερινότητα, τη μονοτονία, την πεζότητα.

7.      Ως μέσο έκφρασης παρέχει τη δυνατότητα της προβολής συναισθημάτων, του εσωτερικού μας κόσμου.

Κρίση – αμφισβήτηση της αξίας της τέχνης (αίτια):

·          

1.      πολιτιστική κρίση και έλλειψη αξιών

2.      τεχνοκρατική κοινωνία – καταναλωτισμός

3.      έλλειψη αισθητικής αγωγής στην παιδεία

4.      επικράτηση της υποκουλτούρας

5.      ιδιαιτερότητα του χαρακτήρα του καλλιτέχνη

11. ΛΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ – ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Παράδοση ονομάζεται το σύνολο των πολιτιστικών στοιχείων που κληροδοτήθηκαν από παλαιότερες γενιές (τρόπος ζωής, σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, θεσμοί, αξίες, ήθη και έθιμα, καλλιτεχνικά και άλλα δημιουργήματα, έργα επώνυμα ή έργα λαϊκά).

„ Διάκριση: Ο πληθυντικός του όρου (παραδόσεις) δηλώνει θεσμούς, ήθη και έθιμα και άλλα λαϊκά πολιτισμικά στοιχεία που μεταδίδονται προφορικά από γενιά σε γενιά. Και με μια ειδικότερη σημασία (και στον ενικό και στον πληθυντικό) η λέξη σημαίνει είδος λαϊκής αφήγησης.

Μορφές – είδη Η παράδοση, ανάλογα με τα επιμέρους στοιχεία και με τον τομέα στον οποίο αναφέρεται, είναι: εθνική – ιστορική, πνευματική, θρησκευτική, λαϊκή, οικογενειακή.

Ανάλογα με τη μορφή που απαντάται είναι γραπτή – προφορική – μνημεία

ΑΠΟΛΥΤΗ ΕΜΜΟΝΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ (συντήρηση, προγονοπληξία, σωβινισμός)

Προκαλεί στασιμότητα στην επιστήμη, την τεχνολογία, την τέχνη, τα γράμματα και γενικότερα στον πολιτισμό

Στένεμα των πνευματικών οριζόντων

Οπισθοδρόμηση

Διατήρηση προκαταλήψεων, φανατισμού, ρατσισμού, εθνικισμού

ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ  (προοδοπληξία)

·         Στασιμότητα του πολιτισμού

·         Πνευματικός και ηθικός μαρασμός

·         Απώλεια εθνικής ταυτότητας

·         Μιμητισμός, ξενομανία, πολιτιστικός εκφυλισμός

·         Εξασθένιση της ιστορικής μνήμης

·         Έλλειψη αυτογνωσίας

Αξία

® Ο άνθρωπος δε νιώθει μετέωρος και ξεκομμένος από τις ρίζες του και το δέσιμο με την παράδοση λειτουργεί σαν στήριγμα ψυχικό, καθώς του δημιουργούνται συναισθήματα αυτοπεποίθησης και ασφάλειας.

® Όταν αντλούνται διδάγματα από το παρελθόν και υιοθετούνται οι δοκιμασμένες αξίες του, υπάρχει κάποιος οδηγός για το παρόν και για το μέλλον.

® Η παράδοση αποτελεί το πιο βασικό στοιχείο της εθνικής ταυτότητας ενός λαού και σημαντικό παράγοντα για την ενότητά του.

Þ    Η παράδοση έχει αξία όταν δε βιώνεται ως τυφλή και άγονη προσήλωση στο παρελθόν, αλλά όταν αντλεί από αυτό επιλεκτικά ό,τι χρήσιμο και δοκιμασμένο μπορεί να λειτουργήσει και στο παρόν, με την απόρριψη κάθε στοιχείου που είναι ξεπερασμένο και ανήκει σε άλλες εποχές.

Κρίση της παράδοσης – αίτια

1.      θεωρείται στοιχείο οπισθοδρόμησης

2.      σύγχρονος τρόπος ζωής – αστικοποίηση

3.      μίμηση ξένων προτύπων

4.      ταχύτατοι ρυθμοί εξέλιξης των σύγχρονων κοινωνιών

5.      αντίδραση των νέων σε οτιδήποτε παλιό

12. ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

■ Τουρισμός είναι η μετάβαση και η προσωρινή διαμονή σε ξένα μέρη μέσα στη χώρα ή έξω από αυτήν, με σκοπό τη γνωριμία άλλων τόπων και ανθρώπων, τις επισκέψεις αξιοθέατων και την αναψυχή (σκοπός ψυχαγωγικός και μορφωτικός).

Γενικά στοιχεία:

„Πάντα υπήρχαν ταξιδιώτες και περιηγητές, λίγοι βέβαια στο παρελθόν

„ Ο τουρισμός σήμερα γίνεται κυρίως για να ξεφύγει ο άνθρωπος των σύγχρονων πόλεων από τον ασφυκτικό κλοιό της ζωής του, από το άγχος και τη μονοτονία, και να ζήσει για λίγο διαφορετικά, αφού μάλιστα έχει τις οικονομικές δυνατότητες.

„ Σήμερα ο τουρισμός αποτελεί ξεχωριστό οικονομικό κλάδο, ιδιαίτερα ανθηρό για πολλές χώρες, με πολυάριθμες επιχειρήσεις και σχετικά επαγγέλματα.

Μορφές:

1.      εσωτερικός

2.      εξωτερικός

Ο τουρισμός στην Ελλάδα – Ωφέλειες:

1.      προσοδοφόρος για την οικονομία  - εισαγωγή κεφαλαίου στη χώρα

2.      οικονομική ενίσχυση των απομακρυσμένων περιοχών της υπαίθρου, ώστε να ανακόπτεται η αστυφιλία

3.      δημιουργούνται έργα υποδομής με αφορμή την προσέλευση των τουριστών

4.      ευρύτατη προσφορά εργασίας – καταπολέμηση της ανεργίας

5.      ενίσχυση της κοινωνικότητας των ανθρώπων (επικοινωνία, επαφή με άλλους πολιτισμούς)

6.      βελτίωση ποιότητας ζωής των κατοίκων στις τουριστικές περιοχές

7.      προβολή του πολιτισμού

8.      καλλιέργεια της φιλίας μεταξύ των λαών, φιλία, ειρήνη

Αρνητικές επιπτώσεις:

1.       

o    στο φυσικό περιβάλλον: καταστρέφεται και αλλοιώνεται το φυσικό τοπίο, προκαλείται ρύπανση, διαταράσσεται η ισορροπία του οικοσυστήματος

o    στον λαό: αλλοίωση της εθνικής φυσιογνωμίας από την αποδοχή και επίδραση ξένων πολιτισμικών στοιχείων

13. ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

Αθλητισμός είναι η οργανωμένη και μεθοδική προσπάθεια που καταβάλλει ο άνθρωπος (ατομικά ή ομαδικά) με σκοπό την εξάσκησή του για την κατάκτηση της νίκης σε αγώνες και την επίτευξη επιδόσεων, καθώς παράλληλα καλλιεργεί τις ψυχοπνευματικές του δυνάμεις.

→ Ο αθλητισμός στηρίζεται στην άμιλλα, στο συναγωνισμό και προϋποθέτει αντιπάλους και αγώνες (ενώ η γυμναστική είναι άσκηση του σώματος με σκοπό τη διατήρηση και τη βελτίωση της φυσικής του κατάστασης).

→ Ο αθλητισμός είχε ξεχωριστή θέση στη ζωή των αρχαίων Ελλήνων και το αθλητικό ιδεώδες ήταν βασικό μέσο για την αγωγή των νέων, ενώ οι αθλητικοί αγώνες, ιδιαίτερα οι πανελλήνιοι, αποτελούσαν λαμπρό θεσμό, και κατά τη διάρκειά τους έπαυαν οι εχθροπραξίες μεταξύ των εμπολέμων.

Αξία:

1.      σωματικά οφέλη: τόνωση ευεξίας, διατήρηση καλής υγείας

2.      πνευματικά οφέλη: καλλιεργούνται και αξιοποιούνται πολλές πνευματικές λειτουργίες και ιδιότητες (αντίληψη, ετοιμότητα, προσοχή, φαντασία) / η προσπάθεια να ξεπεραστούν οι ατομικές αδυναμίες οδηγούν στην αυτογνωσία

3.      ψυχικά οφέλη:δυναμώνει πολλές αρετές του χαρακτήρα (βούληση, αυτοκυριαρχία, επιμονή, αγωνιστικότητα) / αποφορτίζει από την ένταση / περιστέλλει τον ατομικισμό – καλλιεργεί το ομαδικό πνεύμα (κοινωνικοποίηση) / ενισχύει την ηθική συμπεριφορά (αθλητική δεοντολογία, σεβασμός αντιπάλου, αθλητικό ιδεώδες)

4.      συντελεί στη φιλική προσέγγιση των λαών: «ευγενής άμιλλα» / αίρει τις προκαταλήψεις και τις φυλετικές διακρίσεις

► Γενικά συμβάλλει στη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας.

Αρνητικά φαινόμενα του σύγχρονου αθλητισμού
1.      εμπορευματοποίηση (Μ.Μ.Ε., προβολή και διαφήμιση των αθλητών ή των αθλημάτων)

2.      χρήση αναβολικών ουσιών (αλλοιώνεται το πνεύμα του «ευ αγωνίζεσθαι», δημιουργείται ένα πεδίο κέρδους και εκμετάλλευσης του αθλητή)

3.      επαγγελματική ενασχόληση με τον αθλητισμό (ποδόσφαιρο, μπάσκετ ή αλλού): είναι δυνατό να οδηγήσει σε φαινόμενα αντίθετα με το αθλητικό ιδεώδες

4.      κίνδυνος μαζοποίησης, φανατισμού

5.      τα αθλητικά γεγονότα χρησιμοποιούνται πολλές φορές για να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη και να απομακρύνουν τους πολίτες από άλλα, πιο ουσιαστικά προβλήματα.

14. ΛΑΪΚΟΤΗΤΑ – ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ

ΟΡΙΣΜΟΣ

Λαϊκότητα: (στον χώρο της πολιτικής) η συμμετοχή, η παρουσία του λαού στην έκφραση και άσκηση και έλεγχο της εξουσίας. (προϋπόθεση δημοκρατίας)

Λαϊκισμός : η κατ’ επίφαση λαϊκότητα, όπου δηλ. αναγνωρίζεται τυπικά η συμμετοχή του λαού στην εξουσία, αλλά στην πραγματικότητα είναι είτε ανύπαρκτη είτε περιορισμένη. Ο όρος χρησιμοποιείται επίσης όταν μιλάμε για την επιβολή ενός «χαρισματικού» ηγέτη στο λαό, ο οποίος αναδεικνύεται μέσα από ένα πρόγραμμα που ικανοποιεί τις λαϊκές διεκδικήσεις.

→ Σε πολιτισμικό επίπεδο: εκδηλώσεις που αναπαριστούν πλασματικά κάποια πολιτισμικά πρότυπα εκχυδαΐζοντας τα, ενώ υποτίθεται ότι έχουν σαν στόχο την «αναβάθμιση» του λαού (τέχνη και λαϊκισμός / μαζική κουλτούρα)

Ιστορική αναδρομή:

·         Δημαγωγοί στην Αθηναϊκή δημοκρατία

·         Απολυταρχικά καθεστώτα του 20ού αι. : Φασισμός – Ναζισμός (ο λαός χρησιμοποιήθηκε ως έμβλημα ιδεολογικό για τις πράξεις τους π.χ. το σύνθημα της ελληνικής χούντας: Ελλάς – Ελλήνων – Χριστιανών)

ΑΙΤΙΑ

Ψυχολογικά

·         Η εκμετάλλευση από δημαγωγούς της ανάγκης του λαού για στήριξη σ’ έναν ηγέτη

·         Η ψυχολογία της μάζας που κρύβει αδυναμίες, όπως η επιδίωξη της κολακείας

·         Η αδιαφορία που υπάρχει σε μεγάλο μέρος του λαού σχετικά με τη δημόσια ζωή

·         Οι προσωπικές φιλοδοξίες διάφορων πολιτικών

Πνευματικά Η έλλειψη ουσιαστικής παιδείας και πνευματικής καλλιέργειας η οποία στερεί από τον πολίτη την κριτική ικανότητα να διακρίνει τους σωστούς ηγέτες από τους δημαγωγούς.

Επιτηδευμένη χρήση γλώσσας από δημαγωγούς με στόχο την παραπλάνηση του λαού.

Πολιτικά· Η επιδίωξη χειραγώγησης του λαού, εφόσον από αυτόν αντλείται η πολιτική δύναμη

·         Πολιτικές – κομματικές σκοπιμότητες

·         Η προβληματική λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος που επιτρέπει τη δημαγωγία δίχως συνέπειες γι’ αυτούς που την ασκούν

Κοινωνικά

·         Τα διάφορα κοινωνικά προβλήματα που αυξάνονται και για τα οποία ο λαός επιζητά άμεσες λύσεις (ανεργία, βία, οικονομική δυσχέρεια)

·         Ο ρόλος των Μ.Μ.Ε.: προβολή / επιβολή ορισμένων ηγετών

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

Παραπλάνηση του λαού, ο οποίος τελικά παραγκωνίζεται από τη δημόσια ζωή

Επιβολή ειδώλων – προτύπων ζωής (κυρίως στον καλλιτεχνικό και αθλητικό χώρο) τα οποία υποτίθεται ότι εκφράζουν το λαϊκό αίσθημα

Οποιοσδήποτε προσπαθεί να αφυπνίσει τη λαϊκή συνείδηση παραμερίζεται

Οτιδήποτε κινείται έξω από τα πλαίσια του λαϊκισμού επικρίνεται ως αντιλαϊκό (π.χ. αν κάποιος εκφράσει την ανάγκη περικοπών των δαπανών σε κάποιο τομέα)

Επιβάλλεται η υποκουλτούρα ως λαϊκή κουλτούρα

Καθετί που αποτελεί γνήσιο λαϊκό στοιχείο γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης με στόχο το κέρδος

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

1.      Ολοκληρωμένη παιδεία, με ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα, που θα διαμορφώνει πολίτες με σωστή κρίση

2.      Προώθηση και ενθάρρυνση οποιουδήποτε στοιχείου που εκφράζει τη λαϊκή συνείδηση

3.      Οι πνευματικοί άνθρωποι πρέπει να παίξουν έναν αφυπνιστικό ρόλο συμβάλλοντας και στην εκλαΐκευση της γνώσης

4.      Ουσιαστική λειτουργία της δημοκρατίας, ώστε να μην προωθούνται οι δημαγωγοί

15. ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΗ

ΟΡΙΣΜΟΣ :  Κλωνοποίηση είναι η αναπαραγωγική διαδικασία πιστών αντιγράφων μελών ή  σώματος, ανθρώπων ή ζώων, σύμφωνα με τους κανόνες και τους νόμους της Γενετικής και της Βιοτεχνολογίας. Τα χαρακτηριστικά τους είναι πανομοιότυπα με εκείνα του δότη των κυττάρων από τα οποία προέκυψε ο κλώνος. Η κλωνοποίηση μπορεί να εφαρμοστεί και στην αναπαραγωγή φυτών.

ΕΙΔΗ : α) Αναπαραγωγική κλωνοποίσηση : είναι η δημιουργία πιστού αντιγράφου ενός ζώου ή ανθρώπου.

β) Θεραπευτική κλωνοποίηση : προσπαθεί να δημιουργήσει ανταλλακτικά για τους αρρώστους ,όργανα ή ιστούς προς αντικατάσταση.

ΘΕΤΙΚΑ ΤΗΣ ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΗΣ

1. Με την κλωνοποίηση οργάνων του ανθρώπινου σώματος θα είναι δυνατή η δημιουργία υγιών μελών .

2. Θα προσφέρει σημαντική βοήθεια στην θεραπεία ανίατων μέχρι πρότινος ασθενειών.(π.χ. καρκίνου, αρθρίτιδα, σκλήρυνση κατά πλάκας, διαβήτης, πάρκινσον κ.ά.)

3. Θα χρησιμοποιηθούν κλωνοποιημένα μοσχεύματα σε ασθενείς με χρόνιες παθήσεις.

4. Λύση του προβλήματος της έλλειψης αίματος και αιμοσφαιρίων.

5. Περιορισμός της ταχύτητας γήρανσης του ανθρώπου.

6. Αύξηση του μέσου όρου ζωής

7. Περιορισμός των πειραμάτων σε ζώα και ανθρώπους.

8. Δημιουργία καλύτερων ποικιλιών φυτών και ζώων.

9. Αύξηση της παραγωγικότητας.

10. Μπορεί να ξαναζωντανέψει ακόμη και νεκρά ζώα.

11. Γενικότερα η ορθή και μετρημένη χρήση της κλωνοποίησης είναι δυνατό να βελτιώσει πολύ την ποιότητα της ανθρώπινης ζωής.

ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΤΗΣ ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΗΣ

1. Η κλωνοποίηση θα οδηγήσει στις μονοκαλλιέργειες ,δηλαδή μιας μόνο ποικιλίας ενός φυτού (π.χ. του βαμβακιού), που έχουν βέβαια πρόσκαιρα θετικά αποτελέσματα, γιατί θα είναι πιο ευάλωτες και ο κίνδυνος καταστροφής της οικονομίας μιας χώρας θα είναι πάντοτε μεγάλος.

2. Δημιουργείται η εντύπωση ότι οι κλωνοποιημένοι άνθρωποι ανήκουν σε μια ανώτερη φυλή. Θα επιδιώκεται ο γάμος με «επιλεγμένους» συζύγους.

3. Κίνδυνος εκδήλωσης ρατσισμού σε βάρος των ανθρώπινων κλώνων.

4. Στη θεραπευτική κλωνοποίηση δημιουργείται ένα έμβρυο το οποίο μετά την προσφορά του στον ασθενή ,θανατώνεται. Κάτι τέτοιο θεωρείται από πολλούς εγκληματικό.

5. Γεννιούνται μεγάλα ηθικά ερωτήματα σχετικά με τα όρια της επιστημονικής ανάπτυξης.

6. Η δημιουργία πανομοιότυπων ανθρώπων καταρρίπτει θεολογικές δοξασίες και θέτει ερωτήματα για το αν ο άνθρωπος καταγίνεται με δικαιοδοσίες του Θεού.

7. Η προοπτική της ίασης αθεράπευτων μέχρι πρότινος ασθενειών ,ίσως προκαλέσει στο σύγχρονο άνθρωπο μια τάση χαλάρωσης και καταχρήσεων , διότι θα θεωρείται σχεδόν βέβαιο πως με την κλωνοποίηση θα λύσει το ενδεχόμενο σοβαρό πρόβλημα υγείας στο μέλλον.

8. Ενδεχομένως τα γενετικά πειράματα και η κλωνοποίηση οδηγήσουν στην εμπορευματοποίηση της ανθρώπινης ζωής .

9. Η προοπτική της εύκολης απόκτησης ενός παιδιού ,όποτε οι γονείς το επιθυμούν, ίσως αυξήσει τον αριθμό των εκτρώσεων.

10. Παραδοσιακοί θεσμοί και παραδοσιακές αξίες  ,όπως η οικογένεια και ο γάμος , θα διαταραχθούν ή θα καταρρεύσουν, καθώς -για παράδειγμα- δε θα είναι απαραίτητη η συμβίωση και η σεξουαλική επαφή για την αναπαραγωγή.

11. Συναισθήματα ,όπως είναι αυτά της μητρότητας και της συντροφικότητας, θα χάσουν ενδεχομένως το σημερινό νόημά τους.

16. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ – Η/ Υ

Θετικές  επιδράσεις από τη χρήση της Πληροφορικής στην εκπαίδευση

α Η ηλεκτρονική τεχνολογία χρησιμοποιείται με τρεις, κυρίως, τρόπους:

1) για την επεξεργασία κείμενου, που επιτρέπει στους μαθητές να πειρα­ματίζονται με γράμματα και λέξεις, να γράφουν με ελευθερία και να ανα­πτύσσουν τις ιδέες τους. Έτσι, βελτιώνουν τις ορθογραφικές  και εκφραστικές αδυναμίες τους, κατακτούν τη σημασία των λέξεων σ” ένα ευρύτερο κείμενο με μία διαδικασία ευχάριστη και ενδιαφέρουσα.

2) για την κατασκευή προγραμμάτων με τον Η/Υ που δίνει στο μαθητή τη δυνατότητα να προσεγγίσει και να επεξεργαστεί συνθέτες πληροφορίες με ποικίλους συνδυασμούς, να αναπτύξει την αφαιρε­τική του ικανότητα με νέους ελκυστικούς τρόπους.

3) για τη διδασκαλία σχολικών μαθημάτων ,που παρέχει  στο νέο τη δυνατότητα να αποκτήσει νέες γνώσεις ή να ασκήσει τις ήδη υπάρ­χουσες και να εμπεδώσει δυσνόητες επιστημονικές θεωρίες. Πα­ράλληλα, ο δάσκαλος μπορεί να παρακολουθεί διεξοδικά την πορεία και την πρόοδο του μαθητή.

β) Οι Η/Υ μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ουσιαστική διαχείριση της σχολικής ζωής και της επικοινωνίας του σχολικού με άλλα σχολικά περιβάλλοντα αλλά και τον κόσμο εκτός σχολείου.

γ) Μέσω του Η/Υ μπορεί να εισχωρήσει σε μεγάλες βιβλιοθή­κες, ν” αντλήσει πληροφορίες, να μελετήσει άρθρα, να εχει πρόσβαση στη διεθνή βιβλιογραφία.

δ) Οι Η/Υ. λειτουργώντας ως εποπτικό μέσο, περιορίζουν τη μηχανιστική μάθηση, την αποστήθιση|.

Θετικές επιδράσεις  στον επαγγελματικό/εργασιακό χώρο

α.Εμφάνιση νέων επαγγελμάτων (χειριστες Η/Υ, προγραμματιστες, αναλυτές κ.ά.).

β.Δημιουργία νέας αγοράς εργασίας και προσφοράς υπηρεσιών με ποιο­τική απόδοση.

γ.Οι μικρό υπολογιστές έδωσαν το δικαίωμα για εργασία σε άτομα με ειδικές ανάγκες (τηλεργασία).

Θετικές επιδράσεις  στην οικονομία

α) Καλύτερη οργάνωση των συναλλαγών. Ελάττωση του χρόνου συναλλαγών, κατάργηση του εμποδίου των γεωγραφικών αποστάσεων. Οι συναλλαγές γίνονται ταχύτατα σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου και σε οποιαδήποτε συμβατή τράπεζα.

β)Βελτίωση παραγωγικότητας (ποσοτική, ποιοτική).

γ) Αναβάθμιση παρεχόμενων υπηρεσιών στη δημόσια διοίκη­ση και στις ιδιωτικές επιχειρήσεις.

Θετικές επιδράσεις  στην επιστήμη

α). Οι ερευνητές – επιστήμονες χρησιμοποιούν τους Η/Υ, για να θεμελιώ­νουν και τεκμηριώνουν τα επιστημονικά του συμπεράσματα.

β) Η πρόσβαση στα τηλεοπτικά δίκτυα ευνοεί την επικοινωνία και την ανταλ­λαγή πληροφοριών.

γ) Διεύρυνση των ορίων της επιστημονικής έρευνας καθώς διευρύνονται τα επιστημονικά πεδία ,στα οποία εφαρμόζονται οι μεγάλες δυνατότητες των Η/ Υ.

δ) Η πρόγνωση του καιρού, η εξερεύνηση του διαστήματος, η ενδοσκόπη­ση του μικρόκοσμου του κυττάρου και η προσομοίωση πολύπλοκων γε­γονότων αύξησε τα όρια των ανθρώπινων δυνατοτήτων.

ε) Αξιοποίηση τους στη διαγνωστική και προληπτική ιατρική (τηλεϊατρική).

Θετικές επιδράσεις  στην αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου /στην επικοινωνία

α. Μέσω του διαδικτύου διευκολύνεται η επικοινωνία του ατό­μου με άλλους λαούς και πολιτισμούς.

β. Το άτομο ενημερώνεται για την τέχνη (κινηματογράφος, μουσική, θέατρο κ.ά.’).

γ. Διευκολύνεται η εξ αποστάσεως ανάγνωση εφημερίδων (διαδίκτυο).

δ. Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια αποτελούν μία ελκυστική μορφή ψυχαγωγίας και άσκησης του πνεύματος.

Κίνδυνοι από τη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών

1. Η χρήση των υπολογιστών σε ευρεία κλίμακα στους χώρους της βιομηχανίας του εμπορίου, της δημόσιας διοίκησης είχε ως συνεπεία τη  μείωση των θέσεων εργασίας.

2. Η διείσδυση της πληροφορικής σ’ όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας έκανε εύκολη την πρόσβαση και τη διαχείριση πληροφοριών που αφορούν την ιδιωτική ζωή του ατόμου. Ακόμη και συστήματα υψηλής ασφαλείας  είναι δυνατό να απασφαλιστούν και να διαρρεύσουν πληροφορίες προσωπικής φύσης.

3. Περιστέλλεται η κοινωνικότητα του ατόμου από τη δυνατότητα που παρέχουν οι νεες τεχνολογίες πληροφόρησης και η τηλεματική για τηλεργασία, τηλεκπαίδευση, τηλεξυπηρέτηση. Εγκλωβισμός σε μία εικονική πραγματικότητα.

4. Αρνητική επίδραση στη γλώσσα:  α)καθιέρωση συνθηματικού λόγου, β) συρρίκνωση του λόγου εξαιτίας των γλωσσών προγραμματισμού (basic κ.λπ.).

5. Eθισμός του ατόμου στην ευκολία, στην άνεση, στη μείωση της ενεργητικότητας και της προσωπικής έρευνας.

6. Η χρησιμοποίηση του Η/Υ ως μέσου ψυχαγωγίας μπορεί να καλλιεργήσει την εσωστρέφεια και να διευρύνει την εξάρτηση του από το τεχνολογικό μέσο.

7. Είναι μεγάλος ο κίνδυνος να παρασυρθούν ανήλικα παιδιά κυρίως από το ευρέως διαδεδομένο στον κυβερνοχώρο  πορνογραφικό, ρατσιστικό ή εγκληματικό υλικό ,με αποτέλεσμα να οδηγηθούν σε παράνομες ή εγκληματικές πράξεις