33. ΠΡΟΤΥΠΑ ΚΑΙ ΕΙΔΩΛΑ

Γιατί οι νέοι αναζητούν πρότυπα;

·         θέλουν να ικανοποιήσουν την έμφυτη ορμή τους για αναγνώριση των ικανοτήτων τους

·         θέλουν με τη μίμηση προτύπων να απελευθερωθούν από την ,ανωνυμία που δημιουργεί ο συνωστισμός στις μεγαλουπόλεις

·         εντυπωσιάζονται από τη δόξα των προτύπων ·

·         θέλουν με τη μίμηση προτύπων να διαμορφώσουν την προσωπι­κότητα τους ·

·         έχουν την έμφυτη τάση για προσωπολατρεία ·

·         θαυμάζουν και εκτιμούν τις αναγνωρισμένες προσωπικότητες.

Ποια πρότυπα ωφελούν τους νέους;

·         είναι ηθικά πρόσωπα του παρελθόντος ·

·         έχουν ευδοκιμήσει μέσα στον κοινωνικό χώρο ·

·         έχουν την εκτίμηση και την αναγνώριση της κοινωνίας ·

·         διαπνέονται από ειλικρίνεια ·

·         έχουν πρωτοστατήσει στις ιστορικές, κοινωνικές και επιστημονι­κές μεταβολές

·         μπορούν να οδηγήσουν τους νέους στην αυτογνωσία και στον αυτοέλεγχο

·         αφυπνίζουν στους νέους την έμφυτη τάση της μίμησης.

·          

·         Τα καλά πρότυπα:

·         διαμορφώνουν το χαρακτήρα και αναπτύσσουν την προσωπικότητα του σημερινού νέου ·

·         προβάλλουν κοινωνικές αρετές για μίμηση ·

·         αποτελούν παραδείγματα αρετής για το σημερινό νέο·

·         γεννούν την εμπιστοσύνη και την ασφάλεια στο νέο·

·         καλούν το σύγχρονο νέο να συνεργαστεί με τους μεγαλύτερους του για την επίλυση των μεγάλων και δύσλυτων κοινωνικών προβλημάτων ·

·         παίζουν διδακτικό ρόλο ·

·         φέρνουν μηνύματα του παρελθόντος, τα οποία είναι πολύ χρήσιμα για το παρόν και το μέλλον ·

·         κάνουν αισιόδοξο και δραστήριο το σύγχρονο νέο·

·         γεμίζουν με ιδανικά και αξίες το σημερινό νέο ·

·         συνδέουν το νέο με το παρελθόν ·

·         αναπτύσσουν την εθνική συνείδηση του νέου·

·         μαθαίνουν στο νέο να εργάζεται, να συνεργάζεται και ν’ αναπτύσσει πρωτοβουλίες · -καλλιεργούν την έμφυτη κοινωνικότητα του νέου.

Τα κακά πρότυπα:

·         διαψεύδουν τα όνειρα του σημερινού νέου ·

·         οδηγούν το νέο σε ηθικές παρεκτροπές ·

·         προκαλούν φανατισμό ή προσωπολατρεία ·

·         προβάλλονται σαν ήρωες και πετυχημένα άτομα ·

·         ηρωοποιούνται από το σημερινό νέο ·

·         προβάλλονται πολύ από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης·

·         οδηγούν το νέο στην τυφλή μίμηση τους ·

·         εμποδίζουν το σημερινό νέο να σκέφτεται ήρεμα και αντικειμε­νικά ·

·         μοιάζουν με τα είδωλα·

·         προσκολλούν το σύγχρονο νέο με πάθος στις ιδέες και τις αντιλήψεις τους·

·         κάνουν το νέο που ακολουθεί με φανατική επιμονή την κοσμο­θεωρία τους μονόπλευρο, αδιάλλακτο και ασυμβίβαστο.

Γιατί οι αντιήρωες κατακλύζουν την εποχή μας;

·         Ο σημερινός άνθρωπος δεν ντρέπεται για τους συμβιβασμούς και τις υποχωρήσεις του

·         ο σύγχρονος άνθρωπος ονειρευτοί τον εύκολο πλουτισμό και την άκοπη ανάδειξη ·

·         ο σημερινός άνθρωπος βασίζεται σε απαξίες ·

·         ο σύγχρονος άνθρωπος αγωνίζεται με πάθος για υλικές απολαβές

·         ο ευδαιμονισμός και ο ωφελιμισμός είναι πόλοι έλξης του σημερινού ανθρώπου ·

·         το βόλεμα θεωρείται σαν το μεγαλύτερο ιδανικό της σημερι­νής ζωής

·         το  ατομικιστικό πνεύμα δημιουργεί ψευτοήρωες και όχι παραγματικούς ήρωες ·

·         η ειδωλολατρεία των σταρ (σταρολατρεία) στην εποχή μας εί­ναι η νέα θρησκεία ·

·         η τάση φυγής από κάθε πρόβλημα δημιουργεί ψευτοήρωες·

·         σήμερα δεν απονέμεται τιμή στους ήρωες της καθημερινής ζωής (γονείς, δασκάλους, επιστήμονες . . .)

·         ο πραγματικός ήρωας είναι συνεπής στις ιδέες και στα «πι­στεύω», του, ενώ ο ψευτοήρωας αλλάζει ιδέες, προκειμένου να πετύχει τη γρήγορη και άκοπη ανάδειξη του.

34. ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ  ΧΡΟΝΟΣ

Ο ελεύθερος χρόνος είναι απαραίτητος για τους σημερινούς μαθητές γιατί :

·         ο γρήγορος ρυθμός της σχολικής ζωής δημιουργεί άγχος στους μαθητές.

·         η πολύωρη μελέτη υποσκάπτει την ψυχική υγεία των μαθητών.

·         η μονότονη ζωή των μαθητών (σπίτι – σχολείο) δημιουργεί ανία και κούραση ψυχική στους μαθητές.

·         η ψυχαγωγία, η μελέτη εξωσχολικών βιβλίων και η επικοινωνία με τους φίλους είναι ανάγκες των σημερινών μαθητών.

·         ο αθλητισμός και η αυτομόρφωση είναι στόχοι των μαθητών για τον ελεύθερο χρόνο τους.

Γιατί η ψυχαγωγία θεωρείται βασική ανάγκη του σημερινού ανθρώπου;

·         γεμίζει τις ελεύθερες ώρες του.

·         τονώνει και ανανεώνει τον οργανισμό του.

·         απομακρύνει τον άνθρωπο από τη μονότονη και ανιαρή εργασία του.

·         ξεκουράζει τον άνθρωπο με την αλλαγή παραστάσεων.

·         φέρνει το γέλιο μέσα σε χαρούμενο περιβάλλον.

·         δίνει διέξοδο στη σωματική ή στην πνευματική του κούραση.

·         χαλαρώνει τα νεύρα του, διώχνει τις σκοτούρες και τις στενοχώριες του.

·         πλουτίζει τον άνθρωπο ψυχικά και συναισθηματικά.

·         εξυψώνει τον άνθρωπο πνευματικά και ηθικά.

·         ανανεώνει σωματικά και ψυχικά τον άνθρωπο.

·         χαρίζει ευχάριστες στιγμές στον άνθρωπο.

·         βελτιώνει την αποδοτικότητα του ανθρώπου στην καθημερινή του εργασία.

·         δίνει νόημα στον καθημερινό μόχθο του ανθρώπου.

·         καταπολεμά την απαισιοδοξία, τη στενοχώρια και τη μελαγχολία του σημερινού ανθρώπου.

·         δημιουργεί κοινωνικές σχέσεις.

Ποια η σημασία της ψυχαγωγίας στη ζωή του νέου;

·         αναπτύσσεται σωματικά και πνευματικά.

·         αξιοποιεί δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο του.

·         πλουτίζει τα ενδιαφέροντα του.

·         αυτομορφώνεται με εξωσχολικά βιβλία.

·         ξεκουράζεται με την αλλαγή εντυπώσεων (π.χ. στις εκδρομές αλλάζει παραστάσεις).

·         πετυχαίνει τη σωματική και την ψυχική του ευεξία με τον αθλητισμό.

·         αντιμετωπίζει αισιόδοξα το μέλλον του.

·         εξευγενίζεται και εξανθρωπίζεται (με την ενεργητική και καλή ψυ­χαγωγία).

·         ισχυροποιεί και ηθικοποιεί το χαρακτήρα του.

·         δημιουργεί καλές κοινωνικές σχέσεις.

·         νιώθει τη χαρά και την ομορφιά της ζωής στα έργα τέχνης (στη μουσική, στο χορό, στο θέατρο, στον κινηματογράφο), στο παιγνίδι και. στις γιορτές.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

1.         Ψυχαγωγία: Στην τεχνοκρατούμενη εποχή μας η ψυχαγωγία που ακολουθεί το μέτρο αποτελεί οργανική και ψυχολογική ανάγκη του μηχανοποιουμένου σύγχρονου ανθρώπου. Στον ελεύθερο χρόνο του ο άνθρωπος μπορεί να συμμετέχει σε ψυχαγωγικές εκδηλώσεις, να παρακολουθεί επιμορφωτικά, καλλιτεχνικά και ψυχαγωγικά προ­γράμματα στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση. Η ενεργητική ψυχα­γωγία καταπολεμά το άγχος, την ανία, την πλήξη. Είναι ανάγκη να φροντίζει η Πολιτεία για την ποιότητα της ψυχαγωγίας.

Με τη σωστή ψυχαγωγία θα κάνει η Πολιτεία όλους τους πολίτες της δέκτες της πολιτιστικής τους κληρονομιάς, και θα ανεβάσει τη μορ­φωτική στάθμη του λαού.

2.         Ταξίδια: Ο άνθρωπος, που καταφεύγει στις περιηγήσεις, τις εκδρομές και τα ταξίδια, απομακρύνεται από τις σκοτούρες της καθημερινής ζωής. Ξεκουράζεται με την αλλαγή παραστάσεων και εντυπώσεων. Αποκτά γνώσεις και πείρα. Γνωρίζει νέους τόπους, αρχαιολογικούς θησαυρούς, ήθη και έθιμα άλλων λαών.

3.         Αυτομόρφωση: Στον ελεύθερο χρόνο του ο άνθρωπος και ιδιαίτερα ο νέος μπορεί να αυτομορφώνεται. Ο μαθητής μελετά εξωσχολικά βιβλία. Ο νέος εξοικειώνεται με τις καλές τέχνες, μελετά κλασικά λογοτεχνικά έργα, συγκινείται με την αρμονία της καλής μουσικής. Ο σύγχρονος άνθρωπος παρακολουθεί κινηματογραφικά ή θεατρικά έργα, που ψυχαγωγούν και μορφώνουν. Νιώθει την ομορφιά της ζωής με τα έργα της τέχνης. Με τις ωραίες εικόνες της τέχνης σχη­ματίζει μέσα του ένα σύστημα ιδεών. Παραδειγματίζεται από τα καλά πρότυπα που προβάλλουν οι καλές τέχνες.

4.         Κοινωνικές σχέσεις: Ο άνθρωπος μπορεί στον ελεύθερο χρόνο του να συμμετέχει σε ομάδες κοινωνικής δράσης (σε εκπολιτιστικούς και εξωραϊστικούς συλλόγους, σε συλλόγους κοινωνικής πρόνοιας, προστασίας του περιβάλλοντος). Οι μαθητές οργανώνοντας πολιτι­στικές δραστηριότητες προάγονται πνευματικά και ψυχικά. Ο σύγ­χρονος άνθρωπος συμμετέχοντας στις ονομαστικές γιορτές των συγγενών ή φίλων του ψυχαγωγείται, εκπληρώνει τις κοινωνικές του υποχρεώσεις και δημιουργεί καλές κοινωνικές σχέσεις.

5.         Γιορτές: Όλες οι γιορτές (ονομαστικές, θρησκευτικές, εθνικές και τοπικές) έχουν ιδιαίτερη σημασία για τη ζωή του σημερινού ανθρώπου.

Οι γιορτές γεμίζουν τον ελεύθερο χρόνο, προσφέρουν ποικίλες ωφέλειες (σωματικές, πνευματικές, ηθικές). Οι γιορτές διασκεδάζουν και ψυχαγωγούν, προβληματίζουν και προβάλλουν καλά πρότυπα, εξευγε­νίζουν την ψυχή και ομορφαίνουν τη ζωή του ανθρώπου.

Οι θρησκευτικές γιορτές αφυπνίζουν τη θρησκευτική συνείδηση του ανθρώπου. Οι εθνικές γιορτές διδάσκουν ότι η εθνική ελευθερία στηρίζεται στο αίμα των ηρώων, στην πέννα των λογίων και στο χρήμα των εθνικών ευεργετών. Οι τοπικές γιορτές διαιωνίζουν τις τοπικές παραδόσεις, προβάλλουν τοπικούς ήρωες ή ευεργέτες για μίμηση, διαφημίζουν τον τόπο με τον τουρισμό.

Οι ονομαστικές γιορτές συσφίγγουν τους οικογενειακούς και τους φι­λικούς δεσμούς.

Δίκαια είπε ο Δημόκριτος ότι «η ζωή του ανθρώπου χωρίς γιορτές μοιάζει με μεγάλη οδοιπορία χωρίς πανδοχείο, χωρίς όαση μέσα στην καθημερινή ρουτίνα».

6.         Αθλητισμός :Ο αθλητής με τις επιδόσεις του στα διάφορα αγωνίσματα καλλιεργεί το σώμα και την ψυχή του αρμονικά. Αποκτά αισιοδοξία, θάρρος, αυτοπεποίθηση, αυτοκυριαρχία. Γεμίζει τον ελεύθερο χρόνο του. Επίσης ο φίλαθλος αποκομίζει σωματικά και ψυχικά οφέλη παρακολουθώντας το αγαπημένο του σπορ. Ψυχαγωγείται αφιερώ­νοντας τον ελεύθερο χρόνο του στον αθλητισμό.

35. ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ

Ορισμός: Είναι η οργανωμένη προσπάθεια, που σκοπό έχει ν’ αξιοποιηθεί τον ελεύθερο χρόνο του ατόμου με μορφές δραστηριότητας που οδηγούν στη πνευματική αναζήτηση, ευχαρίστηση, φυγή από τη μονοτονία και τη ρουτίνα· είναι αγωγή της ψυχής με ταυτόχρονη απομάκρυνση από τις φροντίδες της καθημερινότητας που κουράζουν σωματικά, πνευματικά και ψυχικά τον άνθρωπο.

Ετυμολογία: Προέρχεται από το ρήμα ψυχαγωγοί (<ψυχή + άγω) = τέρπω την ψυχή το πνεύμα.

Μορφές Ψυχαγωγίας

Α. γνήσια ψυχαγωγία

·         Άθληση (ατομική και ομαδική).

·         Ποιοτικό θέαμα και ακρόαμα (θέατρο, κινηματογράφος, μουσική, εικαστικές τέχνες).

·         Επαφή με τη φύση.

·         Τα ταξίδια που ευνοούν την επικοινωνία με άλλους πολιτισμούς.

·         Συμμετοχή σε πολιτιστικές – καλλιτεχνικές δραστηριότητες.

·         Επικοινωνία με φιλικά πρόσωπα.

·         Ανάγνωση βιβλίων γενικότερου  εξωεπαγγελματικού ενδιαφέροντος.

·         Ερασιτεχνισμός που αναδεικνύει τη δημιουργικότητα του ατόμου.

Β. Νόθη Ψυχαγωγία:

·         οι κάθε είδους καταχρήσεις (χαρτοπαιξία, οινοποσία, παραμονή σε αν­θυγιεινούς χοίρους, κλπ.), οι οποίες όχι μόνο δε μεταμορφώνουν, αλλά παραμορφώνουν τον εσωτερικό κόσμο και οδηγούν στον ψυχικό κλονι­σμό, στην αλλοτρίωση.

·         η εκτόνωση στο γήπεδο μέσα) εκδηλώσεων χουλιγκανισμού. » ηλεκτρονικά παιχνίδια (καλλιεργούν την εσωστρέφεια, εμποδίζουν την επικοινωνία).

·         η χρήση των μηχανών και η μανία της ταχύτητας (εγκυμονεί κινδύνους για τη σωματική ακεραιότητα, οδηγεί τους νέους στην ταύτιση της αξίας τους με τα αντικείμενα χρήσης).

·         παρακολούθηση χαμηλής ποιότητας πολιτιστικών ε’ργων (εμπορικό θέ-αμα ή ακρόαμα, προγράμματα ευτελούς αισθητικής, όπως τηλεοπτικές σειρές, στις οποίες προβάλλονται αρνητικά πρότυπα και υποβαθμίζεται το αισθητικό κριτήριο, θεάματα, στα οποία κυριαρχεί η αισχρολογία που υποτιμά τη νοημοσύνη και την αισθητική.

Σημασία της Ψυχαγωγίας

·         Επενεργεί θετικά στον ψυχισμό του ανθρώπου:

·         απαλλαγή από βιοτικές μέριμνες

·         αποσυμπίεση από άγχη, εσωτερική ένταση

·         εξασφάλιση συναισθηματικής ισορροπίας (μέσω επικοινωνίας κλπ). ·» Συντελεί στην πνευματική καλλιέργεια:

·         Ανανεώνει τις πνευματικές δυνάμεις του ανθρώπου

·         Οξύνει την κρίση, τη δημιουργική φαντασία, την αυτενέργεια.

·         Καλλιεργούνται οι κλίσεις και διευρύνονται τα ενδιαφέροντα του ανθρώ­που.

·         Παρέχει ερεθίσματα για δημιουργία.

·         Συντελεί στην κοινωνικοποίηση του ανθρώπου και στην καλλιέργεια κοινω­νικών αρετών μέσω της συλλογικής ψυχαγωγίας:

·         πνεύμα συνεργασίας, ομαδικότητας, περιστολή του ατομισμού

·         διάθεση συμμετοχής σε κοινές δραστηριότητες – εκδηλώσεις.

·         Συμβάλλει στην ηθικοποίηση του ατόμου:

·         με την προβολή θετικών προτύπων (τέχνη, κινηματογράφος)

·         με την αποβολή του εγωισμού, του αθέμιτου ανταγωνισμού (στις συλλογι­κές δραστηριότητες).

·         Επιδρά ευεργετικά στη βιολογική κατάσταση του ατόμου:

·         Ξεκουράζει και ασκεί το σώμα

·         Ενισχύει τη σωματική υγεία και ευεξία.

·         Αναπτύσσει την αισθητική μέσω των καλλιτεχνικών ερεθίσματος.

·         Διαμορφώνει την οικουμενική συνείδηση:

·         μέσω του αθλητισμού (διεθνών συναντήσεων)

·         με τις πολιτιστικές ανταλλαγές μεταξύ των λαών, μέσω κοινών ψυχαγω­γικών δραστηριοτήτων.

36. ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Οι σύγ­χρονες κοινωνίες διαβιούν σε έναν κόσμο, στον οποίο η ανάπτυξη της τεχνικής και των επιστημών οδήγησε και μπορεί να οδηγήσει ακόμα σε σημαντικές βελτιώσεις του επιπέδου ζωής, της υγείας και της ευημερίας των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Οι α­γώνες για δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη οδήγησαν πολλές κοινωνίες, στις οποίες υπήρχαν καταπιεστικά δικτατορικά καθεστώτα, στην εγκαθίδρυση δημοκρατικής διακυβέρνησης και στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ωστόσο, ο κόσμος που ζούμε απέχει ακόμη πολύ από το να είναι ένας κόσμος της ειρήνης, της ασφάλειας, της δημοκρατίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης.

Πώς γίνεται φανερό αυτό; Από το γεγονός ότι: Ενώ σε μερικές κοινωνίες μεγάλο μέρος του πληθυσμού έχει εξασφαλίσει δικαί­ωμα στην εργασία, στην εκπαίδευση, στην ελευθερία της έκφρασης, στην υγεία και ασφάλεια, στην κατοικία κτλ., σε άλλες κοινωνίες ή σε κάποιο τμήμα του πληθυσμού των ίδιων των κοινωνιών τα δικαιώματα αυτά δεν θεωρούνται κεκτημένα. Για τα μέ­λη των κοινωνιών που στερούνται αυτών των βασικών αγαθών και υπηρεσιών, ο κό­σμος μας είναι κόσμος της απελπισίας, της στέρησης και της απειλής.

Τις καταστάσεις που αναφέραμε πριν, οι οποίες δεν είναι επιθυμητές για μεγάλα σύνολα κοινωνικών ομάδων και για τις οποίες καταβάλλονται προσπάθειες βελτίωσης τους, ώστε να μην προκαλούν αυτού του είδους τα αισθήματα και τη δυσφορία στους πολίτες, θα μπορούσαμε να τις χαρακτηρίσουμε ως κοινωνικά προβλήματα.

Το τι όμως χαρακτηρίζεται ως κοινωνικό πρόβλημα σε κάθε κοινωνία εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως π.χ το σύστημα αξιών, τις ομάδες πίεσης και συμ­φερόντων, τη μορφή εξουσίας κτλ. Επομένως ο χαρακτηρισμός μιας κατάστασης ως κοινωνικό πρόβλημα διαφέρει όχι μόνο από κοινωνία σε κοινωνία, αλλά και μέσα στην ίδια κοινωνία (π.χ άλλες ομάδες μπορεί να θεωρούν μια κατάσταση ως κοινωνι­κό πρόβλημα και άλλες όχι). Ακόμα διαφέρουν μέσα στο χρόνο. Άλλες καταστάσεις χα­ρακτηρίζονταν ως κοινωνικό πρόβλημα πριν από μερικά χρόνια και άλλες σήμερα.

Διαφορές ατομικού και κοινωνικού προβλήματος. Τα κοινωνικά προβλή­ματα διαφέρουν από τα ατομικά όχι τόσο ως προς τα χαρακτηριστικά, αλλά κυρίως: α) ως προς την έκταση του αριθμού των ατόμων που επηρεάζουν, π.χ όταν κάποιος είναι αναλφάβητος, ή άστεγος, ή άνεργος κλπ, αυτό δεν συνιστά κοινωνικό, αλλά ατομικό πρόβλημα. Αντίθετα όταν έχουμε ολόκληρες ομάδες πληθυσμού αναλφά­βητες, ή άστεγες, ή άνεργες τότε μπορούμε να μιλάμε για κοινωνικό πρόβλημα. β) ως προς τη μεθοδολογία αντιμετώπισης του, καθώς στο ατομικό πρόβλημα πολύ μεγάλο ρόλο παίζει το ίδιο το άτομο. Ενώ αντίθετα στην περίπτωση του κοινωνι­κού προβλήματος, σημαντικό ρόλο παίζει ο τρόπος που δρα η ίδια η κοινωνία για την αντιμετώπιση του (π.χ με τους νόμους που ψηφίζει ή με την κοινωνική πολιτι­κή που ασκεί.

Τα αίτια των κοινωνικών προβλημάτων και ο τρόπος αντιμετώπισης τους. Οι κοινωνικές ανισότητες και οι ταξικές δια­στρωματώσεις δημιουργούν διαφοροποιήσεις μεταξύ των διαφόρων κοινωνικών ο­μάδων. Πολλά από τα προβλήματα που αναφέραμε είναι απόρροια του παγκοσμίου συστήματος διαστρωμάτωσης, της μεγάλης ανισότητας μεταξύ πλουσίων και φτωχών χωρών, μεταξύ των αναπτυγμένων χωρών του βιομηχανικού Βορρά και των χωρών του προς ανάπτυξη και υποβαθμισμένου Νότου. Για παράδειγμα ας θυμηθούμε εδώ μερικά στοιχεία από το μάθημα της γεωγραφίας για τα βιομηχανικά κυρίως προϊό­ντα, τον ορυκτό πλούτο, τον πληθυσμό κλπ κάθε χώρας και ας τα συγκρίνουμε.

Άλλα όμως κοινωνικά προβλήματα συνδέονται με το σύστημα διαστρωμά­τωσης και κοινωνικών ανισοτήτων που επικρατεί μέσα στην ίδια τη χώρα. Για παράδειγμα δεν είναι μόνο οι διαφορές μεταξύ πλούσιων και φτωχών χωρών, αλ­λά και οι διαφορές μέσα στην ίδια τη χώ­ρας μας. Απολαμβάνουν όλα τα παιδιά της χώρας μας το αγαθό της εκπαίδευ­σης ή της περίθαλψης ή της κατοικίας;

Τα κοινωνικά προβλήματα του σύγχρονου κόσμου δεν μπορούν να διαχωρισθούν αυστηρά κατά γεωγραφικές περιοχές καθώς δεν μπορούν για πολύ καιρό να περιορισθούν σε μια περιοχή.

Οι κοινωνικοί επιστήμονες προσπαθούν να βρουν τις αιτίες και να αντιμετωπίσουν τα κοινωνικά προβλήματα. Ορισμένοι από αυτούς (π.χ ψυχολόγοι) προσπαθούν να βρουν τη λύση δίνοντας έμφαση στα χαρακτηριστικά, στη συμπεριφορά, στις ε­μπειρίες και γενικά στην ψυχολογία των ατόμων (ατομοκεντρική προσέγγιση), ενώ κάποιοι άλλοι (όπως οι κοινωνιολόγοι) την αναζητούν στις κοινωνικές συνθήκες, στη δομή του πολιτικού και κοινωνικού συστήματος και στα χαρακτηριστικά της οικο­νομίας (κοινωνιοκεντρικη προσέγγιση). Ωστόσο αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε εί­ναι ότι η αλληλο-υποστήριξη και αλληλο-συμπλήρωση των δυο προσεγγίσεων επιφέρει τα καλύτερα αποτελέσματα.

Η ΦΤΩΧΕΙΑ

Η Φτώχεια ως κοινωνικό πρόβλημα. Στον πλανήτη μας ζουν σήμερα 5,66 δισεκατομμύρια άνθρωποι από τους οποίους 1 δις περίπου σε κατάσταση φτώχειας, με την έννοια ότι αγωνίζονται καθημερινά για να εξασφαλίσουν την απλή επιβίωση τους.

Ορισμός της φτώχειας. Όμως πώς ορίζεται τελικά η φτώχεια; Επειδή δεν είναι εύκολο να αποτιμηθούν κοινά στοιχεία για τον ορισμό της φτώχειας, οι κοινωνικοί επιστήμονες επέλεξαν ως κριτήριο ένα κρίνο χαρακτηριστικό, το εισόδημα και με βάση αυτό μετρούν τη φτώχεια σε απόλυτη και σχετική. Συνήθως μιλούν για από­λυτη φτώχεια όταν το επίπεδο του εισοδήματος δεν φτάνει να καλύψει ούτε καν τις βασικές ανάγκες (τροφή, στέγη, ενδυμασία, υγεία). Ας σκεφτούμε εδώ μερικά τέτοια παραδείγματα. Έχουν όλοι οι κάτοικοι στον πλανήτη ή στη χώρα μας εξασφαλι­σμένη στέγη, ή τροφή ή περίθαλψη κλπ;

Αντίθετα μιλούν για σχετική φτώχεια όταν το επίπεδο εισοδήματος, αν και φτά­νει να καλύψει τις βασικές ανάγκες, δεν επαρκεί για την ικανοποίηση συνηθισμένων αναγκών, όπως αυτές προσδιορίζονται από την κάθε κοινωνία σε δεδομένη στιγμή και συμφωνά με το καταναλωτικό της πρότυπο. Για παράδειγμα μια οικογένεια που ενώ καλύπτει τις βασικές της ανάγκες δεν μπορεί να διαθέσει χρήματα για σπουδές των παιδιών της, θεωρείται ότι είναι σχετικά φτωχή σε μια συγκεκριμένη κοινωνία, όπου συνήθως όλες οι οικογένειες μπορούν να διαθέσουν χρήματα για σπουδές.

Συνήθως αυτός ο προσδιορισμός της σχετικής φτώχειας, έχει να κάνει με το πώς ο­ρίζονται κάθε φορά «οι βασικές ανάγκες» και τα «όρια» της φτώχειας. Το τι είναι όμως «βασικές ανάγκες» για τους ανθρώπους είναι κάτι που ποικίλει ιστορικά και κοινωνι­κά. Αντανακλά το τεχνολογικό και πολιτισμικό επίπεδο μιας κοινωνίας. Πολλοί κάτοι­κοι ορισμένων περιοχών του τρίτου κόσμου δεν θα μπορούσαν να διανοηθούν ότι η ύ­παρξη κεντρικής θέρμανσης και λουτρού μέσα στο σπίτι ή η οδοντιατρική περίθαλψη αποτελούν «βασικές ανάγκες» τους.

Η φτώχεια είναι ένα οικουμενικό φαινόμενο και έχει να κάνει κυρίως με την πα­γκόσμια διαστρωμάτωση, την παγκόσμια οικονομία και τις κοινωνικές ανισότητες, καθώς σχετική κυρίως φτώχεια συναντάμε σε όλα τα κράτη, ακόμα και στα οικονο­μικά ισχυρά.

Αίτια της φτώχειας. Ποιες είναι όμως οι αιτίες της φτώχειας;

Μια από τις βασικότερες αιτίες της φτώχειας είναι η κοινωνική δια­στρωμάτωση, η οποία είναι χαρα­κτηριστικό της κοινωνίας και δεν υ­ποδηλώνει μόνο διαφορές μεταξύ των ατόμων. Η άνιση κατανομή των πλουτοπαραγωγικών πηγών (γης, υ­πεδάφους, υδάτων κλπ), του εισοδή­ματος και των περιουσιακών στοι­χείων μεταξύ των ατόμων και των

Άλλες αιτίες είναι η προκατάληψη, οι διακρίσεις και ο ρατσισμός απέναντι σε ορισμένες κοινωνικές ομάδες (π.χ των τσιγγάνων, των οικονομικών προσφυγών, των φορέων του ΑΙΟδ, των ατόμων με ειδικές ανάγκες κτλ.). Ακόμα αιτίες φτώχειας εί­ναι ο πόλεμος, οι φυσικές καταστροφές και οι αλλαγές στην τεχνολογία, που προ­καλούν ευρύ φάσμα ανεργίας, καθώς οι μηχανές αντικαθιστούν όλο και περισσότε­ρα εργατικά χέρια.

Επιδείνωση της φτώχειας στο επίπεδο του κοινωνικού συνόλου προκαλούν και τα φαινόμενα της φοροδιαφυγής (μη καταβολής στο κράτος χρηματικών ποσών που προέρχονται από οικονομικές δραστηριότητες) και της παραοικονομίας (η μη επί­σημη καταγραφή από το κράτος των οικονομικών δραστηριοτήτων). Τα δυο αυτά φαι­νόμενα από τη μια αυξάνουν το ατομικό εισόδημα αυτών που εμπλέκονται, αλλά α­πό την άλλη, συμβάλλουν στην απώλεια σημαντικών εσόδων του κράτους, τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την καταπολέμηση της ανεργίας κτλ.

Η φτώχεια εκτός από τα γεωγραφικά και κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά των κρατών σχετίζεται και με:

Α) Την ηλικία (κυρίως πλήττονται οι νέοι και οι ηλικιωμένοι).

Β) Τη φυλή και την εθνικότητα που προσδιορίζουν ως μειονότητες τα άτομα ή τις ο­μάδες όταν βρίσκονται εκτός της χώρας τους (π.χ. Αλβανοί, Αιθίοπες, Φιλλιππινέζοι κ.ά. στην Ελλάδα ή Έλληνες σε άλλες χώρες).

Γ) Το φύλο (οι γυναίκες π.χ πλήττονται περισσότερο και συνήθως αποκλείονται από

υψηλόβαθμες θέσεις εργασίας).

Δ) Τη μορφή της οικογένειας (κυρίως οι μονογονεϊκές οικογένειες οποιασδήποτε μορ­φής ή οι πολυπληθείς πυρηνικές είναι πιο ευάλωτες).

Ε) Το επίπεδο εκπαίδευσης και κατάρτισης (οι αναλφάβητοι για παράδειγμα ή όσοι έχουν ελλιπή κατάρτιση σε κάποιο τομέα δυσκολεύονται περισσότερο να βρουν εργασία, ή αμείβονται πο­λύ χαμηλά κτλ.).

Για τα φτωχά κυρίως κράτη τα αί­τια της φτώχειας συνδέονται με:

α)Την απουσία της τεχνολογίας και κυ­ρίως της βιομηχανικής και γεωργικής τεχνολογίας και της εξειδίκευσης.

β)Την αύξηση του πληθυσμού, τον ο­ποίο η οικονομία δεν μπορεί να συ­ντηρήσει.

γ) Τα πολιτισμικά πρότυπα (π.χ θρη­σκευτικά πιστεύω, ήθη και έθιμα, θεσμοί δικαίου, οργάνωση ζωής, ανεπάρκεια εκπαιδευτικού συστήματος κ.τλ.).

δ) Την κοινωνική διαστρωμάτωση (στις φτωχές χώρες είναι εξαιρετικά άνιση)

ε) Την ανισότητα ως προς τα φύλα (η κοινωνική θέση της γυναίκας είναι πολύ χα­μηλή, σε ορισμένες χώρες πολλές γυναίκες αποκλείονται από πολλά δικαιώματα και αρκετές θανατώνονται γιατί δεν έχουν προίκα).

στ) Τις διεθνείς / παγκόσμιες σχέσεις εξουσίας. Δηλαδή τις σχέσεις μεταξύ των κρα­τών. (Συνήθως τα ισχυρά οικονομικά κράτη εκμεταλλεύονται τους φυσικούς και αν­θρώπινους πόρους των φτωχών και σε πολλές περιπτώσεις δημιουργούν ένα κα­θεστώς αποικιοκρατίας).
Επειδή ένα χαρακτηριστικό της φτώχειας είναι η αναπαραγωγή της από γενιά σε γενιά μέσω των περιουσιακών στοιχείων, με τα οποία κληρονομούνται συνήθως τα κοινωνικά χαρακτηριστικά, η φτώχεια διαιωνίζει τις κοινωνικές ανισότητες. Η φτώ­χεια δεν εξαρτάται μόνο από το κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον, αλλά και α­πό τα ατομικά χαρακτηριστικά του καθενός (τη θέληση, τις προσδοκίες, την επιμο­νή κλπ) ή ακόμα και από διάφορα απρόοπτα συμβάντα της ζωής π.χ μια ασθένεια, ή μια αναπηρία από τροχαίο ατύχημα κ.τλ.

Συνέπειες της φτώχειας.

Με βάση τα όσα αναφέραμε παραπάνω γίνεται φανερό ότι η φτώχεια επιφέρει άμεσες συνέπειες τόσο στα άτομα, όσο και στην κοινωνία ολό­κληρη και γίνεται αιτία δημιουργίας μιας σειράς άλλων προβλημάτων (πείνας, πολέ­μων, ασθενειών, μεταναστεύσεων, θανάτων, βίας, ρατσισμού, ξενοφοβίας κλπ). Ένα φτω­χό άτομο έχει πολλές πιθανότητες να αποκλεισθεί από πολλά κοινωνικά αγαθά και ση­μαντικούς τομείς και δραστηριότητες της κοινωνίας όπως π.χ η εκπαίδευση, η περίθαλψη, η εργασία, η ψυχαγωγία κ.τλ. Και αν οι συνέπειες της φτώχειας που περιγράψαμε πριν είναι τόσο ση­μαντικές για το άτομο, μπορούμε να φαντασθούμε ποιες είναι για την κοι­νωνία. Τι προβλήματα δηλαδή αντιμε­τωπίζει μια φτωχή κοινωνία ή ένα φτω­χό κράτος, όταν δεν μπορεί να παράγει αγαθά και υπηρεσίες που είναι απα­ραίτητα για την διαβίωση του πληθυ­σμού του! Έτσι η πείνα, οι ασθένειες, ο αναλφαβητισμός, οι επιδημίες, η α­νεργία και τόσα άλλα προβλήματα γί­νονται αιτία καθυστέρησης της κοινω­νικής και οικονομικής ανάπτυξης στις φτωχές χώρες. Παράλληλα τα προ­βλήματα αυτά με τη σειρά τους δημι­ουργούν προβλήματα άλλα όπως η βία, η πορνεία, η καταπάτηση των ανθρω­πίνων δικαιωμάτων, ακόμα και η διά­λυση των δημοκρατικών θεσμών και η επιβολή ολοκληρωτικών καθεστώτων, είναι συνήθη φαινόμενα στις φτωχές χώρες. Όμως δεν θα πρέπει να λησμο­νούμε, αυτό που και σε άλλο σημείο α­ναφέραμε, ότι μεγάλα προβλήματα ε­ξαιτίας της φτώχειας αντιμετωπίζουν και οι οικονομικά και κοινωνικά ανα­πτυγμένες χώρες, στις οποίες ολόκλη­ρες κοινωνικές ομάδες είναι άνεργες, άστεγες, αναλφάβητες κτλ.

Αντιμετώπιση της φτώχειας.

Στο ερώτημα πώς μπορεί να αντιμετωπι­σθεί η φτώχεια, η απάντηση θα μπο­ρούσε να είναι ότι:

·         Η φτώχεια μπορεί να αντιμετωπι­σθεί κυρίως με την καταπολέμηση των αιτίων που την προκαλούν και ειδι­κότερα με την αναδιανομή του πλούτου και τουεισοδήματος, ώστε να μειωθούν οι κοινωνικές ανισότη­τες.

·         Η πολιτεία από την πλευρά της αλλά και το ίδιο το άτομο από τη δι­κή του θα πρέπει να φροντίζουν ώ­στε να υιοθετούνται θεσμοί και τρό­ποι συμπεριφοράς που θα διευκο­λύνουν την καταπολέμηση της φτώ­χειας. Από την πλευρά της πολιτεί­ας λοιπόν τίθεται ένα πολιτικό και οικονομικό πρόβλημα, να αποφα­σίσει κατά πόσον και σε ποια έκτα­ση θα δημιουργήσει θεσμούς, οι ο­ποίοι θα εξασφαλίζουν τους πολίτες της από την φτώχεια και την εξαθλίωση. Τέτοιοι θεσμοί μπορούν να δημιουργηθούν και να λειτουργήσουν με την κοινωνική πολιτική που ασκεί το κράτος (Κράτος Πρόνοιας), λαμβάνοντας μέριμνα για τους οικονομικά ασθενέστερους, τους ηλικιωμένους, τους ανάπηρους, τα παιδιά και τις μητέρες.

·         Το άτομο τώρα από την πλευρά του θα πρέπει κι εκείνο να έρχεται αρωγός της πο­λιτείας και παράλληλα με τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων του να φροντίζει να ασκεί τα καθήκοντα του και τις υποχρεώσεις του. Η ενέργεια όμως που θα βοηθήσει ιδιαί­τερα το άτομο για την αποφυγή της φτώχειας, είναι η ολοκλήρωση των βασικών σπου­δών, ώστε να μην είναι αναλφάβητοι. Η επαρκής γενική μόρφωση καθώς και η εξει­δικευμένη επαγγελματική κατάρτιση, συνδυασμένες με θετική στάση απέναντι στη ζωή και την εργασία, δίνουν και τα εχέγγυα για επαγγελματική καριέρα. Σε αντίθετη πε­ρίπτωση το άτομο μπορεί να αποκλεισθεί από μια σειρά κοινωνικών διαδικασιών (πο­λιτισμού, υγείας κλπ).

·         Από όσα αναφέραμε γίνεται φανερό πλέον ότι το πρόβλημα της φτώχειας δεν α­φορά ένα κακό που το έστειλε η μοίρα, αλλά συνδέεται με τους τρόπους που διάφο­ρες κοινωνικές ομάδες ερμηνεύουν την πραγματικότητα σύμφωνα με τα συμφέρο­ντα τους. Επομένως η ύπαρξη της φτώχειας συνδέεται με το γεγονός ότι οι άνθρω­ποι και οι κυβερνήσεις δεν κάνουν αρκετά για να την εξαλείψουν.

(«ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ» , Γ’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ,ΟΕΔΒ)

37. ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

Ανάλυση της έννοιας

Ορισμός : Με τον όρο παγκοσμιοποίηση εννοούμε, καταρχάς, τη σύνθετη διαδικασία υπέρβασης των εθνικών συνόρων μέσα από τα δίκτυα επικοινωνίας και την ανάπτυξη οικονομικών, πολιτικών και γενικότερα πολιτισμικών σχέσεων σ” έναν ενιαίο, παγκόσμιας εμβέλειας, χώρο.Η παγκοσμιοποίηση στηρίζεται ουσιαστικά στην τεχνολογική εξέλιξη, υ­λοποιείται στην οικονομία και επηρεάζει καταλυτικά τον πολιτισμό.

Αίτια
Τα αίτια που οδήγησαν στην παγκοσμιοποίηση εντοπίζονται:

-Στην τεχνολογική εξέλιξη και ιδιαίτερα στην εξέλιξη των ηλεκτρονικών δικτύων (τηλεπικοινωνίες, Μ.Μ.Ε., διαδίκτυο).

-Στην ανάγκη για ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων χωρίς τη διαμεσολά­βηση κρατικών φορέων.

-Στην υλοποίηση εμπορικών ανταλλαγών χωρίς δασμολογικούς και άλλους εθνικούς περιορισμούς.

-  Στην ελεύθερη διάδοση γνώσεων, ιδεών, τρόπων ζωής, αξιών, έργων,προϊόντων σε έναν ενιαίο χώρο.

-Στη δημιουργία και ανάπτυξη νέων κέντρων εξουσίας αυτόνομων, ως ένα βαθμό, από την πολιτική των κρατών. Εκπρόσωποι των νέων εξουσιών είναι τα Μ.Μ.Ε. και οι μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις.

Θετικά της Παγκοσμιοποίησης

Στην οικονομία :

• οικονομικός ανταγωνισμός που συμβάλλει στη μείωση των τιμών και στη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων

•   ανταλλαγή οικονομικών μεθόδων και εμπειριών

•  παροχή τεχνογνωσίας σε υπανάπτυκτες χώρες

•   εκσυγχρονισμός βιοτεχνίας – βιομηχανίας

•   διεύρυνση εμπορικών δραστηριοτήτων.

Στην κοινωνία :

• επικοινωνία πολιτών

•  απαλλαγή από στερεότυπα και προκαταλήψεις για τους άλλους λαούς

•  συνεργασία σε διακρατικό επίπεδο για καταπολέμηση φαινομένων, όπως τα ναρκωτικά, το έγκλημα κ.ά.

Στην πολιτική :

• ενίσχυση δημοκρατικών πολιτευμάτων σ” όλες τις χώρες

• έλεγχος σε ανελεύθερα καθεστώτα μέσω διεθνών οργανισμών και πα­γκόσμιου χαρακτήρα οργανώσεων.

Στον πολιτισμό :

• ανάπτυξη παιδείας και επιστήμης μέσω της συνεργασίας και των ανταλλαγών.

• πολιτιστικές ανταλλαγές (συμβολή στη διεύρυνση του αισθητικού κρι­τηρίου)

•    συνειδητοποίηση της πολιτιστικής και εθνικής ιδιοπροσωπίας μίας χώ­ρας.

Στην παγκόσμια συνεργασία :

• ευχερέστερη η αντιμετώπιση των παγκόσμιων προβλημάτων (οικολογι­κό, πυρηνικό κ.ά.)

•    απαλλαγή από ρατσισμό, προκαταλήψεις, εθνικισμό

•    ανάπτυξη πνεύματος οικουμενικής συνείδησης.

Αρνητικά της Παγκοσμιοποίησης

Στην οικονομία :

• αδυναμία μικρών επιχειρήσεων και χωρών να αντεπεξέλθουν στο διε­θνή ανταγωνισμό

• η παγκόσμια επιχείρηση επιδιώκει τη μεγιστοποίηση των κερδών της με την επιβολή ισχνών αμοιβών και την ελάχιστη κοινωνική ασφάλι­ση

•  εξάρτηση μικρών χωρών από ισχυρές μέσω των πολυεθνικών εται­ριών

•   φτηνό εργατικό δυναμικό, περιορισμός εργασιακών δικαιωμάτων

• κυριαρχία οικονομίστικου μοντέλου ανάπτυξης σε βάρος των ανθρώπι­νων δικαιωμάτων.

Στην πολιτική :

• εξάρτηση από ισχυρές χώρες, δορυφοροποίηση μικρών χωρών

•    αδυναμία άσκησης αυτόνομης πολιτικής.

Στον  πολιτισμό :

• κίνδυνοι πολιτιστικής αλλοτρίωσης

•   ξενομανία, μιμητισμός.

Στην κοινωνία :

• υιοθέτηση αρνητικών κοινωνικών προτύπων και αξιών (ατομικισμός, ανταγωνισμός κ.ά.).

Στο έθνος :

• κίνδυνος έξαρσης εθνικιστικών αντιλήψεων λόγω της απειλής αφομοί­ωσης από άλλους πολιτισμούς.

Στην αισθητική:

•  αισθητική ομοιομορφία, ομογενοποίηση, (επίδραση της παγκόσμιας πολιτιστικής βιομηχανίας: κινηματογράφος, τέχνη, μορφές διασκέδα­σης), κατάργηση ιδιαιτερότητας.

Στις διεθνείς σχέσεις:

• αποδυνάμωση διεθνών οργανισμών εξαιτίας της κυριαρχίας ισχυρών οικονομικών συμφερόντων που δρουν ανεξέλεγκτα.

38. Η ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ

Ορισμός : Προπαγάνδα ονομάζεται η συστηματική και οργανωμένη προσπάθεια διαστρέβλωσης εννοιών και ιδεών , η παραχάραξη της αλήθειας , με σκοπό την αποκόμιση άμεσων ή έμμεσων οφελών. Η χρησιμοποίηση μεθόδων ή άλλων τεχνητών συμβόλων με πρόθεση ,για τη μεταβολή της συμπεριφοράς και τελικά την παρώθηση σε πράξη. Πρόκειται για πρακτική που χρησιμοποιεί κυρίως η πολιτική εξουσία με σκοπό τον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης και της χειραγώγησής της. Η πολιτική προπαγάνδα στην εποχή μας διογκώνεται και εξαπολύεται μέσω των Μ.Μ.Ε. . Κάθε πολίτης ή άνθρωπος αποφασίζει βάσει των δεδομένων και των πληροφοριών που κατέχει . Αρα , ο έλεγχος ή ο χειρισμός της πληροφορίας καθίσταται κομβικός.

Τρόποι και μηχανισμοί επιβολής της προπαγάνδας :

α)Λογοκρισία κι έλεγχος ή περιορισμός των πληροφοριών ,ώστε να ελέγχονται και οι αντιδράσεις των πολιτών.

β) Υπερπληροφόρηση : παροχή υπερβολικού όγκου πληροφοριών ,κυριαρχία του επουσιώδους έναντι του σημαντικού ,που οδηγεί εν τέλει στον αποπροσανατολισμό από τα πραγματικά προβλήματα.

γ) Διαρκής επισήμανση -επανάληψη π.χ. στιγματισμός ενός αντιπάλου πολιτικού ή πολιτικής ομάδας. (Ο Γκαίμπελς, υπουργός προπαγάνδας του Χίτλερ, έλεγε :“να λέτε ψέμματα, πολλά ψέμματα ,στο τέλος κάτι θα μείνει”)

δ) Κατασκευή πραγματικότητας : 1)τονισμός της αρνητικής κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας (εγκληματικότητα ,σκανδαλολογία κ.ά) 2)επιβολή και προβολή μόνο των θετικών στοιχείων -εξωραϊσμός της κοινωνικής και πολιτικής ζωής.

ε) Υπεραπλούστευση -Λαϊκισμός : υπεραπλούστευση των οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων. Υπόσχεση ότι όλα τα προβλήματα θα λυθούν ,γιατί όλα στηρίζονται στη θέληση του πολιτικού ,χωρίς όμως να θιγούν κοινωνικά συμφέροντα.

στ) Εντονη χρήση της εικόνας σε βάρος της πολιτικής επιχειρηματολογίας .Π.χ. Νέος, γοητευτικός ,καλοντυμένος πολιτικός.

ζ) Εκμετάλλευση αθλητικών επιτυχιών.

η) Χρήση καλλιτεχνικής δημιουργίας . Μουσική ,λογοτεχνία και κινηματογράφος αναπαράγουν στερεότυπα ,εγκλωβίζουν τις μάζες πολώνοντας την πραγματικότητα και δημιουργώντας μια ονειρική πραγματικότητα φυγής.

Συνέπειες :

α) Πόλωση του πολιτικού κόσμου .

β) Φανατισμός και απουσία διαλόγου.

γ)Στροφή των πολιτικών σε μεθόδους πολιτικού μάρκετινγκ . Το ενδιαφέρον εστιάζεται στην εικόνα ,στην προσωπική ζωή και όχι στον πολιτικό λόγο.

δ) Καταργείται ο πολιτικός προβληματισμός των πολιτών , εμφανίζεται το φαινόμενο της άγνοιας και της παθητικότητας.

ε) Υπονόμευση- εικονική λειτουργία της δημοκρατίας. Η λαϊκή κυριαρχία ουσιαστικά καταργείται από τη στιγμή που ο λαός δεν αποφασίζει με πολιτικά κριτήρια ,αλλά υπόκειται στους μηχανισμούς της προπαγάνδας.

39. ΜΕΣΣΙΑΝΙΣΜΟΣ

Μεσσιανισμός : αντίληψη που εναποθέτει τις ελπίδες της ανθρώπινης σωτηρίας στην έλευση ενός μεσσία

Η ανάπτυξη του Μεσσιανισμού οφείλεται :

·         σ” ένα σύνολο προκαταλήψεων αντλημένων κυρίως απ” τη θρησκευτική πα­ράδοση που αναφέρονται στο τέλος της ιστορίας και ορίζουν την ανάγκη της απόλυτης υποταγής του ανθρώπου στο φορέα αυτού του τέλους

·         στο αίσθημα της πίεσης που βιώνουν οι περισσότεροι άνθρωποι κάτω απ” το βάρος των σύγχρονων οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών προβλημάτων και στη συνακόλουθη αδυναμία να χαράξουν αυτοδύναμα τη ζωή τους

·         στην κοινωνική και πολιτική αδρανοποίηση των ανθρώπων και στη μετάθεση της ελπίδας για τη βελτίωση των κοινωνικών και πολιτικών πραγμάτων στο πρόσωπο ενός ηγέτη

·         στη συνεχή προβολή ορισμένων προσώπων απ” τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και στη μυθοποιητική παρουσίαση τους

Συνέπειες του Μεσσιανισμού

·         Απώλεια της πίστης του ανθρώπου στον εαυτό του και στις δυνάμεις του, : της μοιρολατρίας και της παθητικότητας

·         προώθηση σκοταδιστικών αντιλήψεων, πνευματική υποδούλωση και ανά­πτυξη του φανατισμού και της μισαλλοδοξίας

·         αλλοτρίωση της προσωπικής ταυτότητας και επικράτηση της μαζοποίησης υπονόμευση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και ελευθεριών και καλλιέργεια του εδάφους για την ανάπτυξη ολοκληρωτικών μορφών πολιτικής οργάνωσης

40. ΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ
 

Ορισμός

Αλλοτρίωση = η αίσθηση της αποξένωσης του ανθρώπου από τον εαυτό του, από τον κόσμο που τον περιβάλλει, η απώλεια στοιχείων της προσωπικότητάς του, με αποτέλεσμα να καταλήγει ξένος ή κατώτερος από αυτό που ήταν. Γενικότερα,

αλλοτρίωση είναι η υπαγωγή του εαυτού μας σε άλλους, η εξάρτηση, η υποδούλωση που συνεπάγεται απώλεια βασικών γνωρισμάτων της προσωπικότητάς μας.

Γ. Μπαμπινιώτης

Πεδία στα οποία κυριαρχεί η αλλοτρίωση

Στις ανθρώπινες σχέσεις:

(εν επικρατεί η ουσιαστική φιλία. Τολμούμε να υποστηρίξουμε ότι οι αυθεντικές φιλικές σχέσεις είναι ανύπαρκτες. Στις επιταγές της σύγχρονης κοινωνίας του άκρατου καταναλωτισμού, αναπτύσσονται φιλίες που βασίζονται στο συμφέρον, γιαυτό και είναι ιδιαίτερα εύθραυστες.

Στον εργασιακό χώρο:

Στην εποχή της τεχνολογικής/ ψηφιακής επανάστασης, η εργασία δεν ολοκληρώνει το άτομο. Αντιθέτως, η εξάρτηση του από τους Η/Υ αναιρεί κάθε έννοια δημιουργικής διάθεσης. Βέβαια, η συνεργασία στον επαγγελματικό χώρο, η συναδέλφωση, η από κοινού προσπάθεια είναι τόσο ΄΄ξεπερασμένες΄΄ έννοιες στο στυγνά ανταγωνιστικό εργασιακό χώρο μιας δημόσιας ή ιδιωτικής εταιρείας.

Στην πολιτική ζωή:

Τα δείγματα αλλοτρίωσης εκ μέρους των πολιτών και των πολιτικών είναι δυστυχώς πολλά και αποτυπώνουν την απολιτική στάση των μεν και των δε.

Αναφορικά με τους πρώτους, η αδιαφορία τους για τα κοινά σε καθημερινή βάση και η αποχή τους από τις εκλογικές αναμετρήσεις αποτελούν δεδομένη κατάσταση. Είναι πλέον γνωστό ότι οι νέοι αποφεύγουν να ενημερώνονται για τις πολιτικές εξελίξεις του τόπου τους με αποτέλεσμα να μη συγκροτούν μια δημοκρατική συνείδηση. Όμως, και οι μεγαλύτεροι δηλώνουν τη δυσαρέσκειά τους για την πολιτική αδράνεια της χώρας τους, θεωρώντας υπεύθυνους τους διεφθαρμένους πολιτικούς/ τους κρατικούς λειτουργούς.

Όσο για τους ασκούντες την πολιτική εξουσία, είναι από όλους δεκτό ότι περί άλλα τυρβάζουν*. Ως ψηφοθήρες*, συμμετέχουν σε προεκλογικούς αγώνες μόνο και μόνο για την προσωπική προβολή τους/ την ικανοποίηση της βουλιμίας τους για την εξουσία. (ε διστάζουν να διαστρεβλώσουν την αλήθεια μπροστά στα μάτια όλων των πολιτών που τους παρακολουθούν στα τηλεοπτικά παράθυρα. Εκτός από αυτό, η συχνή τακτική της προώθησης των ατόμων της ιδεολογίας τους/ του στενού τους κύκλου, ως μέλη της κυβέρνησης, δικαιολογεί το χαρακτηρισμό τους ως τροφοδότες της ευνοιοκρατίας.

Πολιτισμός:

Είναι κοινά αποδεκτό ότι τα σημερινά δημιουργήματα της τέχνης δε μεταρσιώνουν* τους δέκτες (πχ: τραγούδια, βιβλία, ποιητικές συλλογές, πίνακες ζωγραφικής). Παράλληλα, ο εκπεσμός του αθλητικού ιδεώδους με τις απαράδεκτες πράξεις βίας στα γήπεδα, με την ολοένα και μεγαλύτερη χρήση αναβολικών χαπιών εκ μέρους των αθλητών, είναι φθοροποιοί παράγοντες του πολιτισμού μας. Βέβαια, η συρρίκνωση του γλωσσικού κώδικά μας υπό την επίδραση της αγγλικής και γενικότερα της ΄΄τεχνολογικής΄΄ γλώσσας αποτελεί τρανή απόδειξη της αποξένωσης του ατόμου από ένα ζωογόνο στοιχείο του πολιτισμού του.

Περιβάλλον:

Η απομύζηση των πλούτων της μάνας- γης, η αποψίλωση στρεμμάτων γης με

διάφορες πυρκαγιές που προξενούν ορισμένοι ΄΄επιτήδειοι΄΄, προκειμένου να οικοδομήσουν οικήματα, η κατασπατάληση των πηγών ενέργειας αποτελούν ενδείξεις της αλλοτρίωσης του ατόμου.

Παιδεία-εκπαίδευση:

Το σχολείο ως θεσμός δεν αποβλέπει στην ολόπλευρη μόρφωση του ατόμου. Οι

εξαντλητικές εξετάσεις για την είσοδο στην Ανώτατη εκπαίδευση, η στείρα αποστήθιση των γνώσεων που υπαγορεύεται από τη δεσμευτική ύλη των αναλυτικών προγραμμάτων, η μη επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, η ανεπαρκής υλικοτεχνική υποδομή είναι παράμετροι του σημερινού εκπαιδευτικό σύστημα. Οι τελευταίοι θέτουν φραγμό στην πνευματική αναβάθμιση, ψυχική καλλιέργεια, ηθική ανύψωση των νέων.

Δυστυχώς, οι μαθητές μαχόμενοι για υψηλότερες επιδόσεις σε σχέση με αυτές των συμμαθητών τους, ουσιαστικά τους ανταγωνίζονται αντί να συναγωνίζονται. Οι ίδιοι, είναι εντελώς απροετοίμαστοι για τα επαγγελματικά αδιέξοδα που τους επιφυλάσσει η έξοδός του από το ενιαίο λύκειο γι αυτό και η απογοήτευση, η αποξένωση κλπ από το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον είναι οι κύριες αντιδράσεις τους

Αιτίες αλλοτρίωσης:

Βασικότατο αίτιο της αλλοτρίωσης του σύγχρονου ανθρώπου είναι οι ΄΄νόμοι΄΄ που θέτει η παραγωγή, η κατανάλωση και γενικότερα η βιομηχανοποίηση που βασίζεται στην τεχνολογία. Για μεγαλύτερη σαφήνεια αναφέρουμε ότι ο εργαζόμενος αντί να κατευθύνει την παραγωγική διαδικασία καθίσταται όργανο παραγωγής που μηχανιστικά χειρίζεται διάφορα τεχνικά μέσα. Στο πλαίσιο αυτό, ερμηνεύεται και η υπερεντατικοποίηση της εργασίας μέσω της οποίας ο άνθρωπος μπορεί να αποκτήσει πιο πολλά χρήματα για την αποκλειστική κατανάλωση υλικών αγαθών. Με τον τρόπο όμως αυτό δεν κατανοεί ότι πρωτίστως αναλώνει τις διανοητικές και ψυχικές δυνάμεις του.

Επιπλέον, το σύνολο των ραφιναρισμένων* ειδήσεων που προβάλλονται καθημερινά στην οθόνη των δεκτών, διευκολύνουν την ιδεολογική σύγχυση και τη αδυναμία αποτίμησης των γεγονότων εκ μέρους τους. Είναι βέβαιο, ότι η σκόπιμη

διαστρέβλωση των ειδήσεων, η απόκρυψη της αλήθειας για τα κοινά ζητήματα που απασχολούν το σύνολο των πολιτών παρακωλύουν την ολόπλευρη/ σφαιρική ενημέρωση των ανθρώπων και αναντίλεκτα οδηγούν στην πνευματική ομοιομορφία τους.

Ακόμα, η ίδια η δομή της κοινωνίας διευκολύνει, θα λέγαμε, την ηθικοψυχική του αλλοίωση σύγχρονου ανθρώπου. Τόσο, ο τρόπος θέσπισης των θεσμών* με τη μη συμμετοχή των πολιτών και τη συνακόλουθη επιλεκτική εφαρμογή αυτών από τους τελευταίους, όσο και η μη βίωση του κράτους δικαίου/ του κράτους προνοίας στο οποίο άξονας θα ήταν οι αρχές του δημοκρατικού πολιτεύματος, καταδεικνύουν την υπολειτουργία του κρατικού μηχανισμού. Στο πλαίσιο αυτό, λοιπόν, το άτομο αρνείται να προωθήσει τις κοινωνικές αξίες (δικαιοσύνη, ευνομία, αλληλεγγύη κλπ).

Μία πρόσθετη ρίζα του αλλοτριωμένου τρόπου ζωής είναι η κρίση του ανθρωπισμού.

Δεν μπορεί να αντιτεθεί κανείς στο ότι η κατίσχυση του ατομισμού και ο επακόλουθος εγωισμός είναι κυρίαρχα χαρακτηριστικά του συνόλου των ατόμων μιας κοινωνίας, διαβρώνοντας τις κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων. Η πλεονεξία και ιδιοτέλεια αναδεικνύονται στην καθημερινή πάλη του εργαζόμενου για την απόκτηση περισσότερων υλικών αγαθών, ο οποίος δεν διστάζει για το σκοπό αυτό να απεκδυθεί κάθε αίσθηση ανθρωπιάς, αλληλεγγύης, αλτρουισμού προς το συνάνθρωπο.

Τρόποι αντίστασης στην αλλοτρίωση:

Ατομικό επίπεδο:

Ο κάθε άνθρωπος καλείται να αποκτήσει τα κατάλληλα εφόδια που θα τον οδηγήσουν στην απόκτηση της αυτογνωσίας του. Τόσο οι ηθικές αξίες όσο και ατομικές αρετές, όπως η υπομονή, η επιμονή, η αυτοεκτίμηση , η αισιοδοξία πρέπει να αποτελούν τα κριτήρια βάσει των οποίων θα λαμβάνονται οι αποφάσεις του.

Επίσης, η στροφή του κάθε ατόμου προς την πνευματικότητά του αποτελεί ένα ανασχετικό παράγοντα στην αλλοτρίωσή του. Η σωστή εκτίμηση των γεγονότων που του συμβαίνουν μέσω της κριτικής τους εξέτασης, η σφαιρική αντίληψη των πραγμάτων μέσω της απόκτησης ορθολογικού πνεύματος, ο συνεχής προβληματισμός σε θέματα επικαιρότητας, απελευθερώνουν τον άνθρωπο από την ημιμάθεια συμβάλλοντας στην απόκτηση σύνεσης.

Πολιτεία:

Η πολιτεία έχει χρέος με κάθε τρόπο να προάγει την παιδεία και τον πολιτισμό, να υπερασπίζεται τη δικαιοσύνη, την αξιοκρατία ενεργοποιώντας έτσι το ανθρώπινο δυναμικό της. Η δημιουργία του κράτους προνοίας εναπόκειται πρωτίστως στους λειτουργούς της. Στον αντίποδα του παραπάνω οράματος βρίσκεται ο σημερινός εμπτυσμός * της πολιτικής ζωής της χώρας μας.

Άνθρωποι του πνεύματος:

Αναμφίβολα, στην αποφυγή της αλλοτρίωσης μπορούν να συμβάλλουν και οι ποιητές, οι λογοτέχνες, οι ζωγράφοι, οι συνθέτες κλπ. Με το έργο τους δύνανται να επισημάνουν τις συνέπειες του αλλοτριωτικού τρόπου ζωής, τις μεθόδους με τις οποίες μπορεί να αποφευχθεί το παραπάνω. Και βέβαια, ο προσανατολισμός των νέων προς την αναζήτηση της αληθινής ευτυχίας, προς την απόκτηση ανελαστικής ατομική συνείδησης προς την ανάπτυξη ουσιαστικών διαπροσωπικών σχέσεων, προς την υπεράσπιση συλλογικών στόχων μπορεί να ΄΄εκπορευτεί΄΄ από αυτούς τους δημιουργούς

Λεξιλόγιο:

μεταρσιώνω= προκαλώ ψυχική ανάταση, εξυψώνω την ψυχή και το πνεύμα

απομυζώ= εκμεταλλεύομαι εξαντλητικά, καρπώνομαι κάθε απόθεμα (οικονομικό, δύναμης, ενέργειας) κάποιου

αποψιλώνω= καθαρίζω, καταστρέφω της βλάστηση μιας περιοχής, στερώ (μτφ).

εμπτυσμός= το φτύσιμο (κυρ.) ως ένδειξη περιφρόνησης, (συνεκδ.) ο εξευτελισμός

41. ΜΙΜΗΤΙΣΜΟΣ

ΟΡΙΣΜΟΣ ΜΙΜΗΤΙΣΜΟΥ

Η μίμηση είναι εγγενές χαρακτηριστικό των ανθρώπων και ιδιαίτερα των νέων, οι οποίοι δεν έχουν διαμορφώσει ακόμη την προσωπικότητά τους. Συχνά η μίμηση γίνεται άγονος μιμητισμός, που αλλοτριώνει την προσωπικότητα των νέων και αποτελεί ανασχετικό παράγοντα για την πρόοδο της κοινωνίας. Μιμητισμός είναι η μηχανική και άκριτη αντιγραφή στοιχείων ενός προσώπου ή μιας ανθρώπινης συμπεριφοράς, που αλλοτριώνει και ετεροκατευθύνει το άτομο.

ΕΚΦΑΝΣΕΙΣ ΜΙΜΗΣΗΣ ΜΙΜΗΤΙΣΜΟΥ

Η μίμηση και ο μιμητισμός εμφανίζονται στα εξής πεδία:

• Κοινωνικό πεδίο: Συμπεριφορά, συνήθειες, τρόπος ένδυσης, τρόποι διασκέδασης, γλώσσα, καταναλωτικές αγορές

• Εθνικό πεδίο: Προγονοληξία, προοδοπληξία, ξενομανία

• Ηθικό - Πνευματικό πεδίο: Αξίες, αρχές, ιδέες, τρόπος σκέψης. Η γνήσια μίμηση υποδηλώνει ότι κάποιο άτομο συνειδητά επιλέγει τα θετικά στοιχεία μιας συμπεριφοράς και, αναλύοντάς τα, τα μεταλλάσσει σε προσωπικά στοιχεία, αναπόσπαστα κομμάτια της προσωπικότητάς του. Έτσι, η μίμηση σημαίνει αυτοέκφραση, ενώ ο μιμητισμός σημαίνει στείρα απομίμηση και αλλοτρίωση

ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΜΙΜΗΤΙΣΜΟΥ

Α. Εσωγενή:

• Οι νέοι αναζητούν πρότυπα γιατί θέλουν να ικανοποιήσουν την έμφυτη ορμή τους για αναγνώριση των ικανοτήτων τους

• Οι νέοι είναι εύπλαστοι, εύπιστοι, άπειροι, επιρρεπείς, εντυπωσιάζονται εύκολα και έχουν την ανάγκη της καταξίωσης

• Η επικράτηση της «ήσσονος προσπάθειας» οδηγεί πολλούς εφήβους στο μιμητισμό και όχι στην αυτοέκφραση

• Οι νέοι άνθρωποι είναι συνήθως ανώριμοι και ανασφαλείς και πιστεύουν ότι θα βελτιώσουν τον εαυτό τους προσλαμβάνοντας ανεπεξέργαστα, αλλότρια στοιχεία

• Όσοι μιμούνται άκριτα πιστεύουν πως θα αποκτήσουν αυτοπεποίθηση μέσω της ταύτισής τους με κοινώς αποδεκτά πρότυπα

Β. Εξωγενή:

• Η βιομηχανοποίηση της εκπαίδευσης, στείρα αποστήθιση και τον «παπαγαλισμό», η εξειδίκευση της γνώσης, καταλύουν τη σφαιρικότητα και την αυτενέργεια

• Η εμπορευματοποίηση των Μ.Μ.Ε., η πλήρης παθητικοποίηση και αδράνεια του νου, η πλύση εγκεφάλου από τη διαφήμιση, κατασκευάζουν είδωλα, και μαζί με τα προβαλλόμενα προϊόντα επιβάλλουν και μοντέλα συμπεριφοράς

• Ο βιομηχανοποιημένος τρόπος ζωής, οι ευκολίες ανέσεις που προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογική εξέλιξη, οι πολλαπλές απαιτήσεις της ζωής, δεν αφήνουν περιθώρια για αφομοίωση, κριτικό έλεγχο

• Ο καταναλωτισμός έκανε τους ανθρώπους να ταυτίζουν το «έχειν» με το «είναι» και να λειτουργούν με το δόγμα: «είσαι ό, τι δείχνεις» και να προσπαθούν να αποκτήσουν ταυτότητα μέσω του «φαίνεσθαι», της

επίδειξης, της ακριβής και εκκεντρικής εμφάνισης κάποιων επώνυμων «σταρ» της εποχής

• Η τεχνητή «ανάγκη» προσαρμογής στη μόδα και το μοντέρνο, ο αλλοτριωτικός τρόπος ζωής στις μεγαλουπόλεις, η ρευστότητα και η διαλυτικότητα της εποχής μας, απογυμνώνει το σύγχρονο άνθρωπο από υψηλές αξίες

• Οι ανταγωνιστικές διαπροσωπικές σχέσεις πείθουν το νέο πως η επιβίωση προϋποθέτει την αποδοχή των κυρίαρχων κανόνων συμπεριφοράς

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΜΙΜΗΤΙΣΜΟΥ

• Απουσιάζουν ο προβληματισμός και η επεξεργασία των μηνυμάτων, τυποποιείται η γνώση, περιορίζονται οι πνευματικοί ορίζοντες και η κριτική ικανότητα του ανθρώπου

• Ο άνθρωπος συχνά χειραγωγείται, αποπροσανατολίζεται και χάνει την πνευματική του ελευθερία

• Ο μιμητισμός εμποδίζει την ενδοσκόπηση, το διάλογο με τον εαυτό μας, την αυτοκριτική

• Ο μιμητισμός προκαλεί άγχος, ανασφάλειες, φοβίες, που καταλύουν την εσωτερική γαλήνη και ισορροπία.

• Οι ανούσιες διασκεδάσεις οδηγούν στην ψυχοκτονία, συνθλίβουν την αγωγή της ψυχής και οδηγούν στην απώλεια της ψυχικής ελευθερίας

• Ο μιμητισμός οδηγεί στην κοινωνική στασιμότητα, γιατί κυριαρχούν φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας και καλλιεργείται ο ρατσισμός.

• Με το μιμητισμό οι νέοι συχνά αδιαφορούν για τους νόμους, καταπατούν και υπονομεύουν τις κοινωνικές ελευθερίες

• Ο μιμητισμός οδηγεί είτε στην αδιαφορία για τα κοινά είτε στην τυφλή κομματικοποίηση και στην αναξιοκρατία που καταλύει την ισοτιμία και την ισονομία

• Η δουλική αντιγραφή καταργεί την πολιτιστική δημιουργία, γιατί οι καλλιτέχνες υποτάσσονται στη μαζική κατανάλωση και παραγωγή έργων, συντελεί στη στράτευση της επιστήμης σε κρατικά ή ιδιωτικά

συμφέροντα και στην εμπορευματοποίηση του αθλητισμού

• Η γλωσσική ξενομανία τυποποιεί την ομιλούμενη γλώσσα και οδηγεί σταδιακά στη συρρίκνωση των όρων που χρησιμοποιούνται στην καθημερινή επικοινωνία

• Ο μιμητισμός είτε με τη μορφή της προοδοπληξίας είτε με τη μορφή της προγονοπληξίας, καλλιεργεί εξάρσεις, αφού δημιουργούνται μαζικές υστερίες και αναβιώνουν εθνικισμοί, που εμποδίζουν την αρμονική συνύπαρξη των λαών, αλλά και χάνονται οι συνεκτικοί δεσμοί του έθνους, με αποτέλεσμα να επέρχεται η πολιτιστική αλλοτρίωση και να φαλκιδεύεται η εθνική φυσιογνωμία

43. ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ - ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ

1)Ορισμός 
Αειφόρος ανάπτυξη είναι η «ανάπτυξη που καλύπτει τις ανάγκες του παρόντος χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τη δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες», με άλλα λόγια η μέριμνα ώστε η σημερινή μεγέθυνση να μην υπονομεύει τις δυνατότητες μεγέθυνσης των μελλοντικών γενεών. Η αειφόρος ανάπτυξη έχει επομένως τρεις συνιστώσες - οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική - που απαιτούν ισόρροπη πολιτική συνεκτίμηση.  
Η Αειφόρος Ανάπτυξη αποσκοπεί στο να βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης του ανθρώπου, διαφυλάσσοντας παράλληλα το περιβάλλον βραχυπρόθεσμα και, κυρίως, μακροπρόθεσμα. Η αειφόρος ανάπτυξη αποσκοπεί σε μια οικονομική ανάπτυξη η οποία να είναι αποτελεσματική, κοινωνικά δίκαιη και περιβαλλοντικά βιώσιμη. 

2)Αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης 
Διατήρηση και, αν είναι δυνατόν ενίσχυση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της κοινωνίας. Η ποιότητα ζωής καθορίζεται από : το εισόδημα, την εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη, τη στέγαση, την απασχόληση, τα νομικά δικαιώματα, την έκθεση σε εγκληματικότητα,τη ρύπανση,τις ασθένειες,τις καταστροφές. 

Ενίσχυση της τοπικής οικονομικής ζωής. Μια βιώσιμη τοπική οικονομία είναι απαραίτητη για την αειφορία. Αυτό περιλαμβάνει τις ευκαιρίες απασχόλησης, τη φορολογία,τα έσοδα,τη στήριξη της κυβέρνησης και την παροχή υποδομής και υπηρεσιών, καθώς και ένα κατάλληλο επιχειρηματικό κλίμα. 

Προώθηση της κοινωνικής ισότητας και της ισότητας μεταξύ των γενεών. Οι πόροι και οι ευκαιρίες μιας βιώσιμης κοινότητας είναι διαθέσιμα σε όλους, ανεξάρτητα από την εθνικότητα, την ηλικία, το φύλο, το πολιτιστικό υπόβαθρο, τη θρησκεία, ή άλλα χαρακτηριστικά. Επιπλέον, μια βιώσιμη κοινωνία δεν καταστρέφει τους πόρους της ούτε τα φυσικά συστήματα.

Διατήρηση και, αν είναι δυνατόν, ενίσχυση της ποιότητας του περιβάλλοντος. Μια βιώσιμη κοινότητα προσπαθεί να βρει τρόπους να συνυπάρχει με το περιβάλλον. Αυτό το καταφέρνει με την αποφυγή της μόλυνσης του αέρα, των ωκεανών, του φρέσκου νερού και των φυσικών οικοσυστημάτων. Προσπαθεί να αντικαταστήσει επιζήμιες πρακτικές με άλλες που επιτρέπουν στα οικοσυστήματα να ανανεώνονται συνεχώς. Μια κοινότητα μπορεί να χρειαστεί να αναλάβει δράση για να ανακτήσει ή να αποκαταστήσει ένα ήδη κατεστραμμένο οικοσύστημα.

Δημιουργία κοινωνιών ανθεκτικών σε καταστροφές. Μια κοινότητα είναι ανθεκτική στην αντιμετώπιση των αναπόφευκτων φυσικών καταστροφών όπως ανεμοστρόβιλοι, τυφώνες, σεισμοί, πλημμύρες, ξηρασία, αν λαμβάνει μέτρα για να διασφαλίσει ότι τέτοια γεγονότα προκαλούν τη λιγότερη δυνατή ζημιά, ότι η παραγωγικότητα μόνο ελάχιστα διακόπτεται, και ότι η ποιότητα της ζωής παραμένει (ή γρήγορα επιστρέφει σε) υψηλά επίπεδα. Μια ανθεκτική στις καταστροφές κοινότητα είναι αυτοδύναμη. Δηλαδή, δεν προβλέπει ότι εξωτερικοί φορείς (όπως η κυβέρνηση) μπορεί να μετριάσουν τους κινδύνους ή να πληρώσουν για τις καταστροφές.

Χρησιμοποίηση της συμμετοχικής διαδικασίας κατά τη λήψη αποφάσεων. Μια τέτοια διαδικασία εμπλέκει όλους τους ανθρώπους που έχουν συμφέρον από την έκβαση της απόφασης που εξετάζεται. Ενθαρρύνει τον εντοπισμό των προβλημάτων, προωθεί την ευρεία παραγωγή ιδεών για την αντιμετώπιση αυτών των ανησυχιών, και βοηθά τους εμπλεκόμενους να βρουν έναν τρόπο για να καταλήξουν σε συμφωνία σχετικά με τις λύσεις. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την καλλιέργεια την αίσθηση της κοινότητας.

3)Βιωσιμότητα και περιβάλλον 
Με την ευρεία έννοια η βιωσιμότητα και η διαχείριση του περιβάλλοντος περιλαμβάνει τη διαχείριση των ωκεανών, τα συστήματα πόσιμων υδάτων, την γη και την ατμόσφαιρα, σύμφωνα με της αρχές της βιωσιμότητας. 

4)Βιωσιμότητα και κοινωνία 
Τα θέματα αειφορίας εκφράζονται γενικά από επιστημονική και περιβαλλοντική άποψη,  αλλά η εφαρμογή των αλλαγών είναι μια κοινωνική πρόκληση που συμπεριλαμβάνει, μεταξύ άλλων, αλλαγές στο διεθνές και εθνικό δίκαιο, την πολεοδομία και τις μεταφορές, στον ατομικό και κοινωνικό τρόπο ζωής και την καταναλωτική συνείδηση. Είναι αναγκαία η καλλιέργεια υπεύθυνων πολιτών. Μια βιώσιμη κοινωνία είναι μια κοινωνία που μπορεί να επιτύχει και να διατηρήσει την ειρήνη, την κοινωνική ισότητα και την ασφάλεια. Είναι μια κοινωνία όπου δεν θα υπάρχει φτώχεια και μια κοινωνία με ανθρώπους που σέβονται το περιβάλλον και το προστατεύουν.

5)Βιωσιμότητα και οικονομία 
Η σχέση της οικονομίας με την αειφορία βρίσκεται στις κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες της οικονομικής δραστηριότητας. Η “πράσινη” οικονομία είναι μια οικονομία που οδηγεί στη μείωση των περιβαλλοντικών καταστροφών και που αποσκοπεί στην βιώσιμη ανάπτυξη χωρίς να υποβαθμίζει το περιβάλλον. Η βιώσιμη οικονομία στηρίζεται σε έξι τομείς: τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τα οικολογικά κτήρια, τα βιώσιμα μέσα μεταφοράς και τη σωστή διαχείριση του νερού, των απορριμμάτων και της γης. Κωνσταντίνα Καλημέρη.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. «Θεμέλιο στην Έκθεση Ιδεών» , Θεσσαλονίκη ,1991

2. Απ. Κερκινέογλου , «Εγκυκλοπαίδεια Εκθέσεων Ιδεών» , Αθήνα , 1985

3. Αρετή Καραγεώργου, «Έκφραση – Έκθεση Γ” Λυκείου» , Εκδ. Σαββάλας, Αθήνα, 2001

4. «Λόγος Δοκιμιακός» , Εκδ. Gutenberg, Αθήνα , 2001

5. Κ. Κατσακιώρης, «Έκθεση- Έκφραση Γ” Λυκείου» , Εκδ. Σαββάλας, Αθήνα 1999

6. Α. Σαχπεκίδης , «Έκθεση Ιδεών», Εκδ. Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη, 1996

7. «Έκφραση- Έκθεση, Γ” Λυκείου/ Θεματικοί Κύκλοι» , Εκδ. Ορόσημο, Αθήνα , 2002

8. «Έκφραση- Έκθεση / Θεματικοί Κύκλοι» Εκδ. ΟΕΔΒ, Αθήνα 2000

9. Ε. Τσουρέας, «Προβληματισμοί σε Σύγχρονα Θέματα», Εκδ. Παπαδήμας, Αθήνα 1988

Πηγή: e-didaskalia.blogspot.gr/