ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ - ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ - ΕΛΛΑΔΑ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

Παγκοσμιοποίηση

·                      Ο όρος παγκοσμιοποίηση είναι κατ’ εξοχήν οικονομικά χρωματισμένος, δηλώνοντας περισσότερο τις διαδικασίες διεθνοποίησης του δυτικού καπιταλισμού, τις εκπορευόμενες ως επί το πλείστον από ισχυρά δυτικά οικονομικά και πολιτικά, κέντρα, με την προσπάθεια να ανοίξουν οι αγορές, να αξιοποιηθούν περιοχές του πλανήτη που προσφέρουν τόσο χαμηλά αμειβόμενο εργατικό δυναμικό όσο και πλουτοπαραγωγικές πηγές, και να εδραιωθούν παγκοσμίως θεσμοί, οργανωτικές και λειτουργικές οικονομικές και πολιτικές δομές που διευκολύνουν τέτοιες προοπτικές.

·                     Βέβαια ο όρος δεν είναι τόσο στενός. Παγκοσμιοποίηση κατ’ ουσίαν είναι οποιαδήποτε διαδικασία οδηγεί σε υπέρβαση των εθνικών ορίων και στην υιοθέτηση κοινής διεθνούς γραμμής σε οποιονδήποτε τομέα: στην πολιτική οργάνωση, στους κοινωνικούς θεσμούς, στις ιδέες, στις αξίες, στο ήθος, στην παιδεία, στην επιστήμη, στην επικοινωνία, στην τέχνη, στον πολιτισμό.

Διεθνισμός

·                     Λέξη που αποδίδει στην ελληνική τη γαλλική λέξη internationalisme και χρησιμοποιείται από πολλές γλώσσες με παρόμοια σημασία. Δηλώνει την κίνηση για την προώθηση της διεθνούς συνεργασίας και συνεννόησης – σε επίπεδο πνευματικό και πολιτικοκοινωνικό - και την εξάλειψη των εθνικιστικών προκαταλήψεων.

·                     Στην αυστηρότερη μορφή του - ως δόγμα της μαρξιστικής ιδεολογίας, το οποίο έχει ως στόχο τη διεθνή αλληλεγγύη, που θα επιτευχθεί με την ένωση των λαών και την κατάργηση των συνόρων - θεωρεί όλους τους ανθρώπους συμπολίτες και επιζητεί την κατάργηση των ιδιαίτερων διαφορών μεταξύ των λαών.

·                     Στην ηπιότερη μορφή του δεν αποκλείει την αγάπη προς την πατρίδα και την προσήλωση στα εθνικά ιδεώδη και συμβάλλει στη διαφύλαξη της παγκόσμιας ειρήνης.

Εκφάνσεις της παγκοσμιοποίησης

·         Παγκόσμια εξάπλωση του καπιταλιστικού συστήματος.

·         Πολυεθνικές επιχειρήσεις.

·         Διεθνή χρηματιστήρια.

·         Διεθνές εμπόριο.

·         Διεθνείς οικονομικοί οργανισμοί (Διεθνής Τράπεζα, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο).

·         Παγκόσμια επιχειρηματική και επενδυτική κινητικότητα.

·         Διεθνείς διασκέψεις σε πολιτικό επίπεδο / G8.

·         Παγκόσμια προσπάθεια υιοθέτησης της δημοκρατίας.

·         Παγκόσμια προσπάθεια υιοθέτησης κοινωνικών θεσμών κράτους δικαίου και προνοίας.

·         Διεθνείς οργανισμοί (Ο.Η.Ε., φιλανθρωπικές και οικολογικές οργανώσεις).

·          Διεθνείς διακηρύξεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον.

·         Διεθνούς εμβέλειας και απήχησης ΜΜΕ.

·         Διεθνής επαφή σε επίπεδο επιστήμης, τεχνολογίας.

·         Διεθνείς εκδηλώσεις στον χώρο της τέχνης, του αθλητισμού, του πολιτισμού.

·          Διεθνής προβολή του δυτικού πολιτισμού.

Θετικά της παγκοσμιοποίησης

·          Επαφή μεταξύ πολιτισμών και λαών.

·         Καταπολέμηση της ξενοφοβίας, του ρατσισμού και αποδέσμευση από τα μίση του παρελθόντος.

·          Διεύρυνση των αγορών.

·          Διευκόλυνση των επιχειρήσεων μέσω της διεθνούς κινητικότητας.

·          Οικονομική και τεχνογνωστική ανάπτυξη του «Τρίτου Κόσμου» μέσω των δυτικών επενδύσεων.

·         Ανάπτυξη επιστήμης και τεχνολογίας, πολιτισμού.

·         Εξάλειψη φαινομένων καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πρωτογονισμών, βαρβαροτήτων, πολιτικής αυθαιρεσίας και οικολογικής καταστροφής.

·         Παγκόσμιος διαφωτισμός, καταπολέμηση της αμάθειας, του σκοταδισμού, του φανατισμού.

Αρνητικά της παγκοσμιοποίησης

·          Απειλή για την πολιτισμική και εθνική ιδιαιτερότητα και για την παράδοση των λαών.

·          Πιθανή παγκόσμια μετάδοση των αρνητικών, των υπερβολών και των παρεκτροπών του δυτικού πολιτισμικού μοντέλου (καταναλωτισμός / θυσία της ουσίας της ζωής στο βωμό της αποδοτικότητας, της παραγωγικότητας, της ανταγωνιστικότητας / εργασιομανία / μαζοποίηση / αστικοποίηση / μηχανοποίηση / αποκοπή από τη φύση κ.λπ.).

·          Πιθανή ένταση της οικολογικής καταστροφής με την παγκόσμια εξάπλωση του καπιταλισμού, που βασίζεται στην υπερπαραγωγή και υπερκατανάλωση, οι οποίες αποδεικνύονται επιβλαβείς για τη φύση.

·          Ανεργία στις ανεπτυγμένες χώρες λόγω της αναζήτησης φτηνών εργατικών χεριών στον «Τρίτο Κόσμο».

·          Οικονομική διείσδυση των δυτικών στον «Τρίτο Κόσμο» που αποτελεί γι’ αυτούς δυνάμει αγορά, μήτρα για πλουτοπαραγωγικές πηγές και πεδίο βιομηχανικής εγκατάστασης χαμηλού εργατικού κόστους.

·          Πολιτικές διπλωματικές ή και στρατιωτικές επεμβάσεις των δυτικών στον «Τρίτο Κόσμο» με στόχο τη δρομολόγηση γεωπολιτικών ανακατατάξεων που μακροπρόθεσμα ευνοούν δυτικά οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα στις υπανάπτυκτες ή υπό ανάπτυξιν περιοχές του κόσμου.

·          Τοποθέτηση από τη Δύση εγκάθετων δικτατορικών καθεστώτων στον «Τρίτο Κόσμο», που αποτελούν «πιόνια» τους στην άσκηση της διεθνούς πολιτικής τους και μόνο τη λαϊκή βούληση του τόπου τους δεν εκφράζουν.

·          Δημιουργία τεχνητών διεθνών χρηματιστηριακών εκρήξεων ή υφέσεων από παρασκηνιακούς πανίσχυρους χρηματιστηριακούς κύκλους με γνώμονα τον εύκολο πλουτισμό τους.

·          Μονοπώλια ή ολιγοπώλια σε νευραλγικούς οικονομικούς τομείς (επικοινωνιακά δίκτυα, ενημέρωση, βιομηχανία όπλων, ενέργεια, υπολογιστές), που επιβάλλονται «αυτοκρατορικά» στον ανταγωνισμό και μεταφράζουν την οικονομική τους κυριαρχία σε πολιτική δύναμη, «υπαλληλοποιώντας» πολιτικούς ηγέτες και κυβερνήσεις.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

Προσδιορισμός της έννοιας

Διεθνής περιφερειακός οργανισμός με 27 μέλη – κράτη που ανήκουν στον ίδιο γεωγραφικό χώρο (Ευρωπαϊκή ήπειρος). Είναι κοινότητα απεριόριστης διάρκειας με δικά της όργανα, νομική προσωπικότητα και ικανότητα εκπροσώπησης. Τα κράτη – μέλη συνεργάζονται μεταξύ τους σε επίπεδο οικονομικό, πολιτικό και πολιτισμικό με σκοπό να επωφεληθούν αμοιβαία, στο παρόν και το μέλλον, ενώνοντας τις δυνάμεις τους. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια από τις μεγαλύτερες οικονομικές και πολιτικές οντότητες στον κόσμο, με 493 εκατομμύρια ανθρώπους.

Βασικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι:

·         Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο

·         Το Συμβούλιο Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης

·         Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

·         Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

·         Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο

Προσφορά της Ενωμένης Ευρώπης στους λαούς – μέλη της

Πολιτική

_ Όλα τα κράτη-μέλη σέβονται το ένα την εθνική ανεξαρτησία του άλλου με συνέπεια την παγίωση της ειρήνης ανάμεσά τους και την πλήρη αποδοχή της διαφορετικότητας καθενός.

_ Μέσω των ευρωπαϊκών αρχών και αξιών προστατεύεται αλλά και ισχυροποιείται το δημοκρατικό πολίτευμα (=διασφαλίζεται η ελευθερία, η δικαιοσύνη και γενικά τα ανθρώπινα δικαιώματα).

_ Η ειρήνη και η δημοκρατία είναι τα εχέγγυα για την επίλυση επιμέρους εθνικών προβλημάτων σε επίπεδο πολιτικού βίου (=εθισμός σε φιλελεύθερες, συλλογικές διαδικασίες, ανάπτυξη νέας φιλοσοφίας και νοοτροπίας σε ποικίλα θέματα).

Κοινωνία

_ Η αλληλεγγύη και η φιλία που αναπτύσσεται ανάμεσα σε γειτονικές χώρες διευκολύνει την αντιμετώπιση /επίλυση σύγχρονων προβλημάτων (=ναρκωτικά, τρομοκρατία).

_ Οι πολίτες κάθε χώρας αποκτούν πέρα από την εθνική και μια ευρωπαϊκή συνείδηση που τους κάνει να νιώθουν φορείς ενός ενιαίου πολιτισμού, να θέτουν κοινούς στόχους, να συνεργάζονται απρόσκοπτα.

_ Τα σύνορα βαθμιαία γίνονται ελάχιστα αισθητά (=κοινό διαβατήριο, κοινό νόμισμα ανάμεσα σε πολλές χώρες) και οι πολίτες νιώθουν ασφάλεια και σταθερότητα στην κοινωνική τους ζωή.

Οικονομία

_ Ανάπτυξη εμπορίου, βιοτεχνίας, βιομηχανίας μέσω του ανταγωνισμού των χωρών (=ανταλλαγή τεχνογνωσίας).

_ Διευκόλυνση από την ευρωπαϊκή νομοθεσία της διακίνησης των προϊόντων.

_ Μικρότεροι δασμοί χάρη στο άνοιγμα των συνόρων και περαιτέρω μείωση της τιμής πώλησης των προϊόντων.

_ Δυνατότητα των εργαζομένων να απασχολούνται όχι μόνο στη χώρα τους αλλά και σε άλλες που ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση είτε ως υπάλληλοι σε πολυεθνικές εταιρείες είτε ως ελεύθεροι επαγγελματίες.

Εκπαίδευση

_ Ανταλλαγή παιδαγωγικών απόψεων, πληροφόρηση για τη χρήση διδακτικών μεθόδων σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης από τη μια χώρα στην άλλη, διαπανεπιστημιακές συνεργασίες (π.χ. συνέδρια).

_ Ενεργοποίηση πανευρωπαϊκών εκπαιδευτικών προγραμμάτων στα οποία θα συμμετέχουν μαθητές και φοιτητές από διαφορετικές χώρες με σκοπό την προαγωγή της γνώσης και της έρευνας.

Πολιτισμός

_ Γνωριμία των λαών μέσω της τέχνης και των γραμμάτων (=φεστιβάλ, διαγωνισμοί, σεμινάρια, εκδόσεις).

_ Κατανόηση και σεβασμός των πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων κάθε κράτους- μέλους όπως αυτές απορρέουν από την παράδοσή του (=γλώσσα, αρχές και αξίες, θρησκεία, νοοτροπία, ήθη και έθιμα).

Προσδοκίες για το μέλλον της Ενωμένης Ευρώπης

·                      Οικονομική πρόοδος σε όλα τα επίπεδα και περαιτέρω ποιότητα ζωής για τους πολίτες - μέλη της.

·                      Ανάπτυξη με ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα ώστε να προστατεύεται το περιβάλλον από την ανθρώπινη απληστία (=καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης).

·          Ενίσχυση σε επίπεδο εθνικό του κράτους πρόνοιας που θα στηρίζει υλικά και ηθικά τις ευαίσθητες κοινωνικά ομάδες (=μετανάστες, άνεργοι, ανάπηροι, αναλφάβητοι).

·          Ισότιμη συνεργασία όλων των κρατών, χωρίς ηγεμονισμούς εκ μέρους των οικονομικά και τεχνολογικά πιο ισχυρών.

·          Εμπέδωση των δημοκρατικών διαδικασιών στην καθημερινή ζωή ώστε να γίνει πράξη ο σεβασμός στο συνάνθρωπο και η συμμετοχή όλων στα κοινά.

Πώς θα υλοποιηθεί το όραμα μιας ακόμη πιο εποικοδομητικής συνύπαρξης των χωρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση

·          Ενίσχυση της παιδείας και σε επίπεδο γενικής μόρφωσης (αγωγή / καλλιέργεια) και σε επίπεδο παροχής εξειδικευμένης γνώσης ώστε οι νέοι να μπορούν να ανταποκριθούν στις ραγδαίες αλλαγές στην αγορά εργασίας.

·          Υπέρβαση των εθνικιστικών προκαταλήψεων, της ξενοφοβίας και του ρατσισμού από όλους τους πολίτες.

·          Πολιτική βούληση ώστε να ξεπεραστούν ιστορικά μίση και να κατανοηθεί ότι κανένα κράτος δεν μπορεί να απομονωθεί από τους γείτονές του (γιατί μοιραία θα αποδυναμωθεί πολιτικά και οικονομικά).

·          Συνεισφορά των πνευματικών ανθρώπων κάθε χώρας με την ενεργοποίησή τους για την πραγμάτωση του ευρωπαϊκού οράματος.

·          Συστράτευση όλων των ευρωπαίων πολιτών στην προσπάθεια για αγαστή συνεργασία και ομαλή συνύπαρξη (=γεφύρωση διαφορών / έμφαση στα κοινά συμφέροντα).

Ο ρόλος της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση

·          Η Ελλάδα χάρη στη γεωγραφική της θέση αποτελεί τον «μεσογειακό εξώστη» της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

·                      Διαθέτει την ισχυρότερη οικονομία ανάμεσα στις χώρες των Βαλκανίων και μπορεί να πρωτοστατήσει στην ισχυροποίηση των δεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τα υπόλοιπα βαλκανικά κράτη.

·                      Λόγω του μακραίωνου πολιτισμού της μπορεί να μεταλαμπαδεύσει στην Ευρώπη διαχρονικές αξίες και να συνεισφέρει στο συγκερασμό του ορθολογισμού με το συναισθηματισμό, ώστε να υπάρξει ανάπτυξη όχι μόνο ποσοτική αλλά και ποιοτική.

·                      Η Ελλάδα θεμελίωσε τη δημοκρατία και ανέδειξε μέσα από τη φιλοσοφία την αξία της συμμετοχής του πολίτη στα κοινά, μπορεί επομένως και σήμερα να συμβάλει στη διαμόρφωση ενός κλίματος πνευματικής ανεκτικότητας και αλληλεγγύης ανάμεσα στους ανθρώπους.

Κίνδυνοι από την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Η συνύπαρξη χωρών με διαφορετική ιστορία, γλώσσα, θρησκεία, ήθη και έθιμα, πολιτισμό , περικλείει τον κίνδυνο της οικονομικής και πολιτιστικής επικράτησης των ισχυρότερων εξαιτίας:

·                      της αδυναμίας των «μικρότερων» να ανταποκριθούν στον επιχειρησιακό / βιομηχανικό ανταγωνισμό,

·          της αποδυνάμωσης των εθνικών κυβερνήσεων από την εφαρμογή του ενιαίου κοινοτικού δικαίου (το οποίο σε κάποια σημεία «συγκρούεται» με το εθνικό),

·          της πολιτιστικής αλλοτρίωσης από την εισροή πολιτιστικών υποπροϊόντων στη χώρα μας με ραγδαίους ρυθμούς (=διαφήμιση, μόδα, τηλεόραση),

·                      της επικράτησης αισθήματος σύγχυσης και ανασφάλειας από τους φρενήρεις ρυθμούς ζωής και τις αλλαγές στον καθημερινό τρόπο ζωής (εκπαίδευση, εργασία, ψυχαγωγία).