ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

Αθλητισμός
Ορισμός
Αθλητισμός είναι η καταβολή προσπάθειας από τον άνθρωπο, ο αγώνας στο πλαίσιο της ευγενούς άμιλλας με στόχο τη σωματική άσκηση, την ψυχοπνευματική καλλιέργεια και τη δημιουργική συμφιλίωση ατόμων, ομάδων, λαών.
Αξία αθλητισμού
Ψυχολογικός Τομέας
- Καλλιεργεί το θάρρος, τη θέληση, την αποφασιστικότητα, την τόλμη για την αντιμετώπιση του αθλητικού αγώνα και, κατ’ επέκταση, της ζωής.
- Ωριμάζει ψυχολογικά τον άνθρωπο.
- Ο άνθρωπος μέσω αυτού διοχετεύει τον ελεύθερο χρόνο του μακριά από το άγχος και την τυποποίηση, δηλαδή ψυχαγωγείται γνήσια, χωρίς να διασκεδάζει ανούσια ή να οδηγείται στην ψυχοκτονία στον ελεύθερο χρόνο του.
- Τόσο η συμμετοχή, πολύ περισσότερο, όμως, η νίκη τονώνει ψυχολογικά το άτομο.
- Ενισχύεται η αυτοπεποίθηση, η αντοχή και η δύναμη για την αντιμετώπιση των δυσκολιών του αθλήματος αλλά και της ζωής γενικότερα.
Ηθικός τομέας
- Εθίζει τον άνθρωπο στον έντιμο αγώνα, τον μυεί στην πειθαρχία, σε κανόνες, στη λιτότητα, στο μέτρο, στο σεβασμό απέναντι στους άλλους, ακόμη και απέναντι στο διαφορετικό (Ολυμπιακοί αγώνες).
- Καλλιεργείται η ευγενής άμιλλα, που βασίζεται στη συναίσθηση των ευθυνών που αναλαμβάνει.
- Καταπολεμάται ο εγωισμός, με την αποδοχή της υπεροχής του αντιπάλου.
- Τον βοηθά να αναπτύξει αυτοκριτική και να φτάσει στην αυτογνωσία προκειμένου να γίνει καλύτερος ηθικά.
- Έτσι διαμορφώνονται πιο ηθικοί, ενάρετοι χαρακτήρες που πιστεύουν σε ιδανικά όπως ο υγιής αθλητισμός και οι αξίες που απορρέουν από αυτόν. Όλα αυτά είναι πολύ σημαντικά σε μια εποχή ωφελιμισμού και χρησιμοθηρίας.
Πνευματικός – Βιολογικός τομέας
- Αρμονική ανάπτυξη σώματος και πνεύματος. Υγεία, σωματική ευρωστία, αντίβαρο στα ναρκωτικά, το κάπνισμα κ.λπ.
- Η σωματική κατάσταση επηρεάζει την πνευματική και αντίστροφα. Ο αθλητικός αγώνας υποχρεώνει το άτομο να προβληματιστεί για το πώς θα αποδώσει καλύτερα, καλλιεργεί το πνεύμα, την οξυδέρκεια του, την ευστροφία και την αποφασιστικότητά του. Η πορεία προς τη νίκη απαιτεί συνεχή πνευματική εγρήγορση.
- Με την ετερογνωσία, τον εντοπισμό δηλαδή των ικανοτήτων και των αδυναμιών των αντιπάλων, οδηγείται στην αυτογνωσία.
- Τα παραπάνω γίνονται πιο επιτακτικά σε μια εποχή εφησυχασμού και πνευματικής μονομέρειας που απορρέει από την προσκόλληση στην ειδίκευση.
Κοινωνικοπολιτικός τομέας
- Προωθεί την άμιλλα και τη συνεργασία. Ο αθλητής αποκτά πνεύμα αλληλεγγύης, ειλικρίνειας και συνέπειας.
- Ενισχύει την κοινωνική συνείδηση. Το άτομο, ιδιαίτερα στα συλλογικά αθλήματα, υπηρετεί την ομάδα και όχι το «εγώ». Αλλά και στα ατομικά αθλήματα μυείται στο συναγωνισμό.
- Οι ανθρώπινες σχέσεις ενισχύονται, κι αυτό είναι ιδιαίτερα απαραίτητο σήμερα, σε μια εποχή ανωνυμίας, αποξένωσης. στείρου ανταγωνισμού και έξαρσης φαινομένων κοινωνικής νοσηρότητας. - Το αθλητικό ιδεώδες καλλιεργεί το δημοκρατικό ήθος.
Εθνικός τομέας
- Οι αθλητικοί αγώνες ενισχύουν το εθνικό φρόνημα, ενώ συχνά γίνονται πρότυπο για τη γενικότερη εθνική ευημερία. Η αντιπροσώπευση της πατρίδας μέσα από αθλητικούς αγώνες είναι δείγμα σεβασμού στα σύμβολα, στους συμπατριώτες, στο ίδιο το έθνος. Και η μάχη αυτή σε αθλητικό επίπεδο είναι τελικά αγώνας για την επιβίωση του έθνους, αφού αφυπνίζεται το πατριωτικό αίσθημα, το οποίο είναι αναγκαίο να εδραιωθεί στη συνείδηση όλων των Ελλήνων σήμερα, που πολλά ξένα κράτη, όμορα ή μη, μας απειλούν με τις επεκτατικές τους βλέψεις.
Διεθνιστικός τομέας
- Καταργείται ο ρατσισμός και εξαλείφονται οι όποιες διακρίσεις. Με αφορμή τις αθλητικές εκδηλώσεις, οι λαοί γνωρίζουν τους πολιτισμούς τους και αλληλοεπηρεάζονται.
- Προάγεται η συναδέλφωση των λαών (Ολυμπισμός) και η ειρήνη αφού επιτυγχάνεται η δημιουργία παγκόσμιου και πανανθρώπινου πνεύματος.
- Ζημιώνεται και διαμορφώνεται ο παγκόσμιος πολιτισμός, αποτέλεσμα δημιουργικής αφομοίωσης των ιδιαίτερων στοιχείων όλων των λαών και όχι της επιβολής των ισχυρών επί των αδυνάτων.
Αρνητικά φαινόμενα του αθλητισμού
Δείγματα κρίσης του αθλητισμού και των αθλητικών αγώνων σήμερα
- Εμπορευματοποίηση αθλητισμού (διαφημίσεις - χορηγίες). Σε πρώτη μοίρα έρχεται ο οικονομικός ανταγωνισμός, οι αθλητές γίνονται ανταλλάξιμες αξίες και οι ομάδες κερδοσκοπικές επιχειρήσεις. Ο αθλητισμός εντάσσεται πλέον στο σύγχρονο μάρκετινγκ.
- Ανάπτυξη της παθητικής ψυχαγωγίας, υπηρετείται κυρίως με τη διαφήμιση.
- Οικονομικοί οργανισμοί γίνονται χορηγοί αμύθητων ποσών σε κορυφαίες αθλητικές εκδηλώσεις, ενδιαφέρονται μόνο για το οικονομικό κέρδος και όχι για τον αθλητισμό.
- Αθλητές χρηματοδοτούνται και αγωνίζονται για λογαριασμό των χορηγών τους. Στόχος σήμερα για τους περισσότερους αθλητές δεν είναι η συμμετοχή και η ευχαρίστηση, αλλά οι επιδόσεις, το ρεκόρ, η πρωτιά (πρωταθλητισμός).
- Σε αρκετές περιπτώσεις οι Ολυμπιακοί αγώνες ανατίθενται σε χώρες με κριτήρια οικονομικά, όπως έγινε στην Ατλάντα.
- Συχνά χρησιμοποιούνται αθέμιτα μέσα (χρήση αναβολικών ουσιών) για να φτάσει κανείς στη νίκη και την πρωτιά. Ο αθλητής γίνεται «κομπιούτερ», αλλοιώνεται ο χαρακτήρας του.
- Ακόμα και οι μεγαλoπαράγoντες εξαγοράζουν αγώνες - συχνό το φαινόμενο των «στημένων» παιχνιδιών - για να κερδίσουν τίτλους και δόξα. Νοθεύεται η άμιλλα.
- Πολιτική εκμετάλλευση: Στο βωμό του «αθλητικού ιδεώδους» σκοτώθηκαν άνθρωποι (Ολυμπιακοί αγώνες Μονάχου 1972), γεγονός που συνδέεται με την ανάμειξη της πολιτικής στον αθλητισμό. Το μποϋκοτάζ. εξάλλου, της Αμερικής και άλλων 56 χωρών στους Ολυμπιακούς αγώνες της Μόσχας το 1980, εξαιτίας της εισβολής των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν, αποδεικνύει περίτρανα ότι ο αθλητισμός μετατρέπεται συχνά σε πεδίο άγονων πολιτικών αντιπαραθέσεων, χωρίζει αντί να ενώνει τους λαούς.
- Στη λογική του star system υπεισέρχεται και ο αθλητισμός, αφού τα ΜΜΕ και οι εταιρείες «κατασκευάζουν» αθλητές-είδωλα, που παρασύρουν τη νεολαία και την υποβαθμίζουν πνευματικά με πρότυπα αμφίβολης αξίας.
- Οι αθλητικοί αγώνες συνοδεύονται από την πολυτέλεια, την τρυφή, τη χλιδή. Οι λαμπερές τελετές και η έμφαση στο «θέαμα» αντικαθιστούν το μέτρο και την απλότητα.
- Το φίλαθλο πνεύμα δίνει τη θέση του στο φανατισμό. Καθημερινές είναι οι ειδήσεις που αναφέρονται σε πράξεις βίας στους αθλητικούς χώρους, η οποία ασκείται από νεαρούς οπαδούς. Ο χουλιγκανισμός, φαινόμενο βαθύτατα κοινωνικό και δείγμα της περιθωριοποίησης ομάδων, καταλύει την αθλητική ιδέα.
- Πολλά απολυταρχικά καθεστώτα χρησιμοποιούν τον αθλητισμό για να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη ή να καλλιεργήσουν το ρατσισμό. Κλασικό παράδειγμα η Ολυμπιάδα του 1936 στο Βερολίνο, στην οποία το αθλητικό θαύμα της Γερμανίας προετοιμάστηκε σκόπιμα από το τρίτο Ράιχ, για να αποδειχθεί η δήθεν ανωτερότητα της γερμανικής φυλής.
- Επιπλέον, το τοπικιστικό πνεύμα βρίσκει πρόσφορο έδαφος στον αθλητισμό και διαιρεί τους πολίτες μιας χώρας. Επίσης, διαμορφώνεται εχθρική και ρατσιστική διάθεση, όταν, στο όνομα μιας ομάδας που θεοποιούμε, γινόμαστε ρατσιστές απέναντι στους οπαδούς άλλων ομάδων. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται στην Ελλάδα και με τη διάκριση των Ελλήνων σε Βόρειους και Νότιους.
Αίτια των αρνητικών φαινομένων
- Η γενικότερη κρίση των ηθικών αξιών, των αρχών και η επικράτηση στη θέση τους του πνεύματος του υλικού ευδαιμονισμού (η αθλητική ιδέα από οικουμενική έγινε οικονομική).
- Το γενικότερο οικονομικό πνεύμα που διακρίνει την εποχή μας.
- Η έλλειψη ολοκληρωμένων χαρακτήρων, αποτέλεσμα της μονομέρειας και ελλιπούς παιδείας, καθιστά τους αθλητές ευάλωτους στις οικονομικές προκλήσεις και στα φώτα της δημοσιότητας.
- Η κυριαρχία του βεντετισμού, της προβολής και του άκρατου εγωισμού.
- Ο ρόλος των ΜΜΕ που κατασκευάζουν αθλητές – είδωλα και όχι αθλητές – πρότυπα.
Τρόποι – προϋποθέσεις για την καλλιέργεια του αθλητικού πνεύματος στην εποχή μας και την επικράτηση του υγιούς αθλητισμού
Ι. Άτομο
- Επανιεράρχηση αξιών - απομάκρυνση από το «έχειν», στροφή στο «είναι».
- Κοινωνική συνείδηση - πνεύμα αλτρουισμού, ικανό να εξοβελίσει το στείρο ανταγωνισμό και τον ωφελιμισμό.
- Σεβασμός, εντιμότητα, ήθος.
- Αυτοκριτική - υιοθέτηση μέτρου και πιο απλού τρόπου ζωής.
- Αποχή από τα στάδια για να ευαισθητοποιηθούν οι αρμόδιοι φορείς.
ΙΙ. Φορείς κοινωνικοποίησης
Α. Οικογένεια
- Προβολή φίλαθλου πνεύματος και υγιών προτύπων από τους γονείς στα παιδιά.
- Προσωπικό παράδειγμα γονέων (άθληση).
- Διάλογος μεταξύ των μελών της οικογένειας για τη μετάδοση κατάλληλων αξιών όπως το αθλητικό ιδεώδες.
- Αξιοποίηση κλίσεων - ενδιαφερόντων των παιδιών για συγκεκριμένα αθλήματα από νωρίς.
Β. Σχολείο
- Ανθρωπιστική παιδεία - όχι χρησιμοθηρική γνώση. Μύηση σε αξίες και ιδεώδη.
- Περισσότερες αθλητικές εκδηλώσεις, καλύτερη υποδομή και πιο σύγχρονες αθλητικές εγκαταστάσεις στα σχολεία.
Γ. ΜΜΕ
- Να μη δραματοποιούν και να μην τονίζουν πράξεις βίας που ενισχύουν το φανατισμό και μετατρέπουν τους φιλάθλους σε τυφλούς οπαδούς.
- Να προβάλλουν και να επιδοκιμάζουν ενέργειες αθλητών που διακρίνονται για το ήθος τους, και να καταδικάζουν την όποια αντιαθλητική συμπεριφορά. Άλλωστε, έχουν τεράστια εμβέλεια και ασκούν πολύ έντονη επίδραση στους δέκτες σήμερα.
- Με εκπαιδευτικά προγράμματα μπορούν να ενισχύσουν την αθλητική παιδεία της νεολαίας και να διαφωτίσουν τον κόσμο για τις αξίες που αντιπροσωπεύει το αθλητικό πνεύμα.
δ. Αθλητές - Αθλητικοί παράγοντες
- Οι αθλητές να αποτελέσουν υγιή πρότυπα για τη νεολαία με τη συμπεριφορά τους μέσα και έξω από τους αθλητικούς χώρους. Δεν πρέπει να είναι υποταγμένοι στο κέρδος ή να προκαλούν με τη στάση τους. Είναι ανάγκη να αποβάλουν το στυγνό επαγγελματισμό και να αγωνίζονται υπεύθυνα και έντιμα. Σε αυτή την κατεύθυνση, απαραίτητη είναι η συμβολή των αθλητικών παραγόντων οι οποίοι οφείλουν να τιμωρούν παραδειγματικά όσους αθλητές προβαίνουν σε αντιαθλητικές ενέργειες.
- Ο υγιής αθλητισμός θα διασωθεί με την προϋπόθεση ότι διοικείται από άξιους ανθρώπους, ανιδιοτελείς, υπεύθυνους. Στόχος τους πρέπει να είναι η εξάρθρωση των κυκλωμάτων εκείνων (στη διαιτησία κ.α.). που υπονομεύουν την ισονομία στο χώρο του αθλητισμού. Ακόμη είναι απαραίτητη η επιβράβευση με υλικά μέσα ή δημόσιες ανακοινώσεις του ήθους κάποιων αθλητών για να φυτρώσει ο σπόρος της αθλητικής ιδέας.
ε. Κράτος
- Στάδια - υλικοτεχνική υποδομή.
- Οι πολιτικοί ηγέτες οφείλουν να αναλάβουν το πολιτικό κόστος θεσπίζοντας κατάλληλους νόμους και εφαρμόζοντας τους αμερόληπτα προς κάθε κατεύθυνση.
- Αυστηρές ποινές σε όσους χρηματίζονται και επιδιώκουν τον προκαθορισμό του αποτελέσματος με αντιαθλητικά μέσα.
- Απαλλαγή του αθλητισμού από πολιτικές σκοπιμότητες και ποικίλους ανταγωνισμούς.
- Αυστηρός και συνεχής έλεγχος προκειμένου να αποφευχθεί η χρήση των αναβολικών ουσιών.
- Ανάπτυξη και υποστήριξη εγκαταστάσεων και αθλητικών εκδηλώσεων σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση.
Η σημασία της Ολυμπιακής Ιδέας
- Προβάλλονται οι διαχρονικές αξίες που καταξιώνουν την ανθρώπινη οντότητα.
- Δηλώνεται ο κοινωνικός χαρακτήρας του αθλητισμού μέσω των αθλητικών συναντήσεων.
- Συμβάλλει στη συναδέλφωση των λαών με την άρση των προκαταλήψεων.
- Συντελεί στην επίτευξη της ειρήνης και αρμονικής συμβίωσης των λαών.
- Ανάπτυξη εποικοδομητικού διαλόγου.
- Δημιουργία οικουμενικής συνείδησης.
- Καλλιέργεια ατομικής και εθνικής μετριοφροσύνης.
- Ανάπτυξη πνευματικών και σωματικών ικανοτήτων.
- Καλλιέργεια λογικής, φαντασίας, κριτικού στοχασμού, αρμονίας, αυτογνωσίας και αυτοπεποίθησης.
- Άμιλλα, επιμονή και αγωνιστικότητα.
- Αξιοπρέπεια και υπερηφάνεια στη νίκη και στην ήττα.
Οι κίνδυνοι που απειλούν το θεσμό των Ολυμπιακών Αγώνων
Είναι οι ίδιοι κίνδυνοι που απειλούν τον αθλητισμό: εμπορευματοποίηση, φανατισμός, βία, προβολή ειδώλων, πρωταθλητισμός, χρήση αναβολικών. Είναι όμως και κίνδυνοι που απειλούν την επικοινωνία των λαών, δηλαδή:
- Γεωγραφικές διεκδικήσεις, που δημιουργούν ανταγωνισμούς μεταξύ χωρών, κρατών και εθνών. Οι αντιθέσεις αυτές έχουν κάνει έντονη την παρουσία τους στους Ολυμπιακούς Αγώνες, πλήττοντας το κύρος και αφαιρώντας τον ειρηνικό χαρακτήρα τους.
- Οικονομικά συμφέροντα ισχυρών οικονομικών μονάδων εκφράζονται στους Ολυμπιακούς Αγώνες καθορίζοντας τη διεξαγωγή τους, ακόμα και τη χώρα τέλεσής τους.
- Πολιτικές, ιδεολογικές διαφορές μεταβάλλουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες σε χώρο αντιπαράθεσης και επίδειξης δύναμης.
- Συμπλέγματα πολιτισμικής ανωτερότητας εμφανίζονται στους Ολυμπιακούς Αγώνες, μέσα από χώρες που διεκδικούν πλήθος επάθλων, τη σωρευτική απόκτηση των οποίων θεωρούν ως το μέσον για την προβολή της ισχύος τους, στα όρια μιας ευρύτερης προσπάθειας για διεκδίκηση πολιτισμικών πρωτείων.

Ποδόσφαιρο
Γιατί το ποδόσφαιρο μπορεί και κερδίζει τόσο τα πλήθη;
- Η σημερινή κοινωνία είναι μαζική και μάλιστα παγκόσμια, εφόσον και τα μέσα πληροφόρησης είναι μαζικά και άμεσα. Αλλά και η διασκέδαση του ευρύτατου κοινού έχει μαζικό χαρακτήρα. Αυτό συνδέεται και με τη μαζικότητα της ζωής στις μεγαλουπόλεις, τα απρόσωπα και ανώνυμα αστικά κέντρα, οπότε τέτοια αθλήματα μαζικού χαρακτήρα ευνοούνται και προτιμώνται μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο ζωής.
- Το ποδόσφαιρο συνδυάζει θαυμαστές ατομικές επιδόσεις με ομαδικό συντονισμό και αποτελεσματική στρατηγική. Επίσης, ο συνδυασμός σκληρότητας, αντοχής και τεχνικής διακρίνει το ποδόσφαιρο από τα άλλα αθλήματα. Είναι σκληρό αγώνισμα, όπως δεν είναι το βόλεϊ ή το μπάσκετ. Είναι τραχύ αγώνισμα αλλά δεν είναι τόσο βάναυσο όσο η πυγμαχία. Αυτή η τραχύτητα του ποδοσφαίρου εκφράζει καλύτερα την τραχύτητα της καθημερινής ζωής κι αυτό συγκινεί ιδιαίτερα τα λαϊκά στρώματα, τα οποία μέσω του ποδοσφαίρου εκτονώνονται. Διασκεδάζουν, αντιδρούν σε άδικα κοινωνικά μέτρα. Το ποδόσφαιρο έχει γίνει παγκόσμιο συλλογικό ασυνείδητο. Είναι επίσης ένα παιχνίδι σώμα με σώμα και ταυτόχρονα ομαδικό. Χαρακτηρίζεται από έντονο συλλογικό πάθος και ανταγωνιστικότητα.
- Το ποδόσφαιρο απαιτεί έναν πολύ απλό και πρόχειρο εξοπλισμό και έτσι είναι εύκολο για τον καθένα να ασχοληθεί με αυτό. Καθένας μπορεί να παίξει μπάλα στο δρόμο, στην πλατεία, στη γειτονιά, μέσα στο σπίτι, ακόμη και με ένα κονσερβοκούτι. Δεν απαιτούνται συγκεκριμένοι και ειδικοί χώροι, πανάκριβες στολές - εξαρτήσεις κ.λπ. Όπως λέει και ο Β. Τσοκόπουλος: «Ποιος δεν έχει κλωτσήσει στον περίπατό του ένα χαλίκι δύο συνεχόμενες φορές; Ε, λοιπόν από αυτή την απλή ασυναίσθητη κίνηση αρχίζει το ποδόσφαιρο!». Είναι γι’ αυτό το κατεξοχήν λαϊκό άθλημα.
- Η ομάδα, σε αντίθεση με τα άτομα, ενώνει οπαδούς, γίνεται «ιδεολογία», απαιτεί προσήλωση και σύμπνοια, παρέχει σύμβολα, ιδέες και χρώματα. Ο καθένας μπορεί να γίνει μέλος της ομάδας ως οπαδός της. Έτσι, λοιπόν, προωθείται εύκολα και ο φανατισμός και το πάθος. Η ένταξη σε τέτοιες ομάδες επιτρέπει τη συλλογική αντίδραση κάποιων ατόμων - μελών της κοινωνίας, ενώ η ταύτιση με μια αθλητική ομάδα εύκολα μπορεί να συνδεθεί και με την ταύτιση με μια συγκεκριμένη ιδεολογία, ένα κόμμα κ.λπ., ώστε να προκληθούν ποικίλες κοινωνικές αντιδράσεις.
- Σήμερα πλέον, στο πλαίσιο της γενικότερης εμπορευματοποίησης των πάντων, και το ποδόσφαιρο είναι μια τεράστια επιχείρηση, σε παγκόσμια κλίμα κα. Μια τεράστια επιχείρηση που πουλάει θέαμα, αγωνία, φανατισμό και παράγει συνεχώς καινούργια είδωλα. Γιατί χωρίς τα είδωλα-κράχτες, ο κόσμος βαριέται, η επιχείρηση φθίνει.
- Συχνά συνδυάζεται με πολιτικές ιδεολογίες και σκοπιμότητες ή και ατομικές πολιτικές φιλοδοξίες.
- Μέσω των εθνικών ομάδων εκφράζεται συχνά ο εθνικισμός.
- Για μερικούς είναι ένα ιδιότυπο είδος «τέχνης» που διαμορφώνει το δικό του πολιτισμικό περιβάλλον.
- Με τις εκδηλώσεις στο γήπεδο ο άνθρωπος εκτονώνεται ψυχολογικά από τον έντονο ρυθμό ζωής, την πολιτική και οικονομική πίεση, το άγχος και την αβεβαιότητα.

Ομαδικά Παιχνίδια
Οφέλη ομαδικών παιχνιδιών
- Το να είσαι συμπαίκτης σε κάνει και περισσότερο συνάνθρωπο. Με την ενίσχυση της συλλογικότητας, της συναίνεσης και της συνεργασίας προάγεται η αλληλεγγύη και διαμορφώνονται καλύτερες διαπροσωπικές σχέσεις, που τόσο τις χρειαζόμαστε στη σημερινή εποχή της ανωνυμίας και της αποξένωσης.
- Το ομαδικό παιχνίδι αποτελεί μια μικρογραφία της κοινωνίας. Ο άνθρωπος σέβεται τους κανόνες του, όπως υποχρεούται να σεβαστεί και τουςνόμους της ευρύτερης κοινωνίας. Αθλείται λοιπόν και κοινωνικοποιείται, διοχετεύει γόνιμα, ιδίως ο νέος, το περίσσιο φορτίο της ενεργητικότητάς του και η όλη αυτή κατάσταση τον απομακρύνει από αντικοινωνικές εκδηλώσεις και συμπεριφορές.
- Η ηθικοπνευματική καλλιέργεια αποτελεί επίσης αποτέλεσμα της συμμετοχής στα συλλογικά αθλήματα και παιχνίδια. Το «νους υγιής εν σώματι υγιει» ισχύει σαφέστατα και εδώ και, καθώς ο άνθρωπος αναπτύσσει το σώμα, το νου και την οξυδέρκειά του μέσα από τα παιχνίδια αυτά, δεν αποκτά μόνο μεγαλύτερη ευεξία αλλά και πνευματική νηφαλιότητα και υγεία. Την πνευματική αυτή εγρήγορση έχει περισσότερο από κάθε άλλη φορά ανάγκη ο σύγχρονος άνθρωπος, ο εφησυχασμένος, ο προσκολλημένος στην ειδίκευση, ο παραιτημένος από ευρύτερες πνευματικές αναζητήσεις.
- Εκτός από αυτά, η άθληση στο πλαίσιο τέτοιων ομαδικών παιχνιδιών ηθικοποιεί το άτομο, γιατί το κάνει υπεύθυνο τόσο για τις δικές του κινήσεις - πράξεις όσο και για τη συνολική έκβαση του παιχνιδιού. Η ενδοσκόπηση και η προσπάθεια για αυτοβελτίωση είναι απότοκα της συμμετοχής σε τέτοια αθλήματα, κατάσταση που ενισχύει την αυτογνωσία του ανθρώπου και τον οδηγεί στο μέτρο και τον περιορισμό ελαττωμάτων. Η επαφή μάλιστα μέσω του παιχνιδιού με άλλα άτομα διαφορετικής φυλής, θρησκείας ή εθνικότητας αμβλύνει τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα και κάνει τον άνθρωπο περισσότερο ώριμη προσωπικότητα με υψηλό αίσθημα ανθρωπισμού.
- Τα ομαδικά παιχνίδια δεν αποτελούν μόνο ευχάριστη διέξοδο από το άγχος και την πλήξη της καθημερινότητας. αλλά μορφές γνήσιας ψυχαγωγίας, που ανανεώνουν αλλά και καλλιεργούν τον άνθρωπο ψυχικά, ενώ την ίδια στιγμή τον βοηθούν να αναπτύξει τις αρετές του θάρρους, της τόλμης και της αποφασιστικότητας.
Κίνδυνοι από τα ομαδικά παιχνίδια
- Τα ομαδικά αθλήματα - παιχνίδια εγκυμονούν περισσότερους κινδύνους από τα ατομικά και κάτι τέτοιο έγκειται κυρίως στο ότι μπορεί να συνδεθούν ευκολότερα με το φανατισμό, τη μαζοποίηση των ατόμων, τη δημιουργία «τυφλών» οπαδών, το χουλιγκανισμό και άλλα τέτοια διαβρωτικά φαινόμενα. Πιο συγκεκριμένα, η ομάδα, σε αντίθεση με τα άτομα, ενώνει οπαδούς, γίνεται «ιδεολογία», απαιτεί προσήλωση και σύμπνοια, παρέχει σύμβολα, σημαίες, ύμνους, χρώματα. Ο καθένας μπορεί να γίνει «μέλος» της ομάδας εφόσον είναι οπαδός της. Τα ομαδικά παιχνίδια επιτρέπουν την ομαδοποίηση των μαζών, τη συλλογική ταύτιση μέσα από μια μαχόμενη ομάδα, ορατή και συγκεκριμένη.
- Η ψυχολογία της μάζας, που ανακύπτει από τα παραπάνω, μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε ψυχολογία του όχλου και να συνδεθεί στη συγκεκριμένη περίπτωση και με την ψυχαγωγία του όχλου, που συνήθως απαιτεί και θέαμα βίαιης και σκληρής σύγκρουσης μεταξύ ατόμων και ομάδων ή συνδέεται με συμπεριφορά επιθετική και βίαιη μεταξύ των οπαδών (χουλιγκανισμός).

Βία στα γήπεδα (χουλιγκανισμός)
Ορισμός
Είναι ιδιόμορφη μορφή φανατισμού που κάνει την εμφάνισή της στα γήπεδα αλλά και σε άλλες εκδηλώσεις. Ετυμολογικά η λέξη προέρχεται από τον αγγλικό όρο hooliganism = αλητεία, μαγκιά.
Χαρακτηριστικά
Οι χούλιγκανς δρουν ομαδικά, η συμπεριφορά τους έχει κάτι το παράλογο, είναι προκλητικοί, έχουν ιδιόρρυθμη εμφάνιση και λεξιλόγιο.
Διαστάσεις
Είναι ένα νέο κοινωνικό φαινόμενο, το οποίο πρωτοεμφανίστηκε στην Αγγλία και επεκτάθηκε και σε άλλες χώρες. Οι χούλιγκανς, λοιπόν, είναι ένα μέρος της νεολαίας που, οργανωμένοι σε ομάδες, ζουν κάτω από κανόνες που οι ίδιοι δημιουργούν και αντιστρατεύονται τους κανόνες της κοινωνικής ζωής. Έτσι, προκαλούν επεισόδια και ζημιές στα γήπεδα και σε άλλους δημόσιους χώρους. Ο χουλιγκανισμός, λοιπόν, είναι συνώνυμος της καταστροφικής μανίας, μιας τάσης που αποτελεί γενικότερο φαινόμενο της εποχής μας.
Αίτια
- Η ανεργία: η έλλειψη εργασίας σημαίνει έλλειψη ενδιαφερόντων, σπατάλη χρόνου, απογοήτευση.
- Το άξενο των σύγχρονων πόλεων, ο ψυχρός και απρόσωπος τρόπος ζωής, η κυριαρχία του συμφέροντος και της υποκρισίας στις σχέσεις, η εκμετάλλευση, οι προκλητικές ανισότητες, η διαφθορά και ο σκληρός ανταγωνισμός.
- Τα υπαρξιακά αδιέξοδα: η κρίση των αξιών, η έλλειψη ιδανικών και προσανατολισμών ιδιαίτερα στη νέα γενιά.
- Ελλιπής οικογενειακή αγωγή: η κρίση της οικογένειας, η χαλάρωση των οικογενειακών δεσμών ωθεί τους νέους στην υιοθέτηση αντικοινωνικής συμπεριφοράς προκειμένου να αποδείξουν ότι υπάρχουν.
- Τα ΜΜΕ: ο φανατισμός του τύπου, η ηρωοποίηση των αθλητών, η δημιουργία έντονου κλίματος πριν και μετά τον αγώνα.
- Η εμπορευματοποίηση των πάντων ακόμη και του αθλητικού ιδεώδους.
- Η επαγγελματοποίηση του ποδοσφαίρου, η μετατροπή των ποδοσφαιριστών σε υπαλλήλους μιας ΠΑΕ.
- Η έντονη αντιπνευματικότητα της εποχής μας, που δεν επιτρέπει την κριτική σκέψη αλλά, αντίθετα, καλλιεργεί το σύνθημα και τις ιαχές.
- Η διαφθορά της πολιτικής ζωής, η έλλειψη ήθους στερεί τους νέους από υγιή πρότυπα. Έτσι οι νέοι εξελίσσονται σε αντικοινωνικά όντα, υιοθετώντας αυτή την ιδιόρρυθμη στάση αμφισβήτησης.
Συνέπειες
- Υλικές φθορές
- Διατάραξη της κοινωνικής γαλήνης και τάξης
- Αμαύρωση του αθλητικού ιδεώδους
- Περιθωριοποίηση μιας ομάδας νέων
- Αποπροσανατολισμός και χειραγώγηση των νέων
Λύσεις
- Ορθή αγωγή από την οικογένεια
- Παιδεία και σωστή αθλητική διαπαιδαγώγηση των νέων.
- Δημιουργία χώρων έκφρασης για τους νέους.
- Αντιμετώπιση της ανεργίας
- Εξυγίανση του χώρου του αθλητισμού
- Έλεγχος και εξυγίανση του τύπου

Πρωταθλητισμός
- Ο πρωταθλητής τη σημερινή εποχή βιώνει τη μέγιστη κοινωνική καταξίωση, μια τεράστια - έστω και πρόσκαιρη διασημότητα καθώς και πλούσια υλική αμοιβή. Η παγκόσμια κάλυψη αθλητικών γεγονότων και η δυνατότητα παρακολούθησης τους σε ολόκληρο τον κόσμο καθιστά τους πρωταθλητές εξαιρετικά αναγνωρίσιμες φιγούρες, ενώ η αναγνωρισιμότητά τους ενισχύεται και από τις διαφημίσεις στις οποίες συμμετέχουν. Φυσικά τα χρήματα τα οποία κερδίζουν από αθλητικά συμβόλαια και διαφημιστικά έσοδα είναι κολοσσιαία.
- Ο σύγχρονος αθλητής έχει εξελιχθεί σε μια κερδοφόρα επιχείρηση. Πολυεθνικές εταιρείες επενδύουν στον αθλητισμό αποκομίζοντας τεράστια κέρδη μέσω της τηλεόρασης που μεταδίδει το αθλητικό θέαμα και μέσω της πώλησης προϊόντων που σχετίζονται με αθλητικές δραστηριότητες.  Οι διαφημίσεις τονίζουν το σθένος και την επιμονή του, τις θυσίες, ακόμα και τις ήττες του, δεν παύουν όμως να προωθούν προϊόντα, άρα η άθληση μετατρέπεται σε κατανάλωση. Ακόμα και οι ολυμπιονίκες, εθνικά πρότυπα, διαφημίζουν κοινά καταναλωτικά προϊόντα στο όνομα μιας δήθεν επιβίωσης από το αντιεμπορικό τους άθλημα.
- Οι οικονομικές επενδύσεις και η αγορά που έχει στηθεί γύρω από τον αθλητισμό απαιτούν συνεχείς αθλητικές υποχρεώσεις για τους πρωταθλητές. Ο αθλητής διαρκώς προπονείται και αγωνίζεται, προσανατολίζεται στο στόχο του, ειδικά ο πρωταθλητής. Γίνεται μια μονομερής, εξειδικευμένη προσωπικότητα που δεν αντιλαμβάνεται τις εξελίξεις στον κοινωνικό χώρο.
- Ο πρωταθλητής υποτίθεται ότι εκφράζει το μεγαλείο ενός έθνους, ενσαρκώνει τις δυνατότητές του. Πολλές φορές η εξουσία χρησιμοποιεί τις αθλητικές νίκες, τις καρπώνεται και ασκεί προπαγάνδα.
- Το πρότυπο του πρωταθλητή διαστρεβλώνει το αθλητικό ιδεώδες. Επιβάλλει τη νίκη έναντι της συμμετοχής. Μια νίκη που είναι αναγκαία, για να συντηρηθεί η αγορά και το κέρδος. Καταργείται η χαρά της συμμετοχής, ισχύει ότι ο πρώτος κερδίζει τα πάντα και ο δεύτερος απλώς δεν αξίζει να υπάρχει. Δημιουργούνται ψυχολογικές πιέσεις και στους ίδιους τους αθλητές, οι οποίοι στρέφονται και σε άνομους τρόπους προκειμένου να νικήσουν. Παγιώνεται ως πρότυπο ο ανταγωνισμός, διαστρεβλώνεται η τάση του ανθρώπου να παίζει.
- Περιθωριοποιείται ο ερασιτεχνικός αθλητισμός, η συμμετοχή και η άθληση του απλού ανθρώπου.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

1. ΕΝΝΟΙΑ
Είναι η αβίαστη έκφραση της βούλησης του ατόμου, χωρίς να παρεμποδίζεται το αντίστοιχο δικαίωμα των άλλων. Βασικό της γνώ­ρισμα είναι η σχετικότητα της: η ελευθερία του ενός σταματά εκεί που αρχίζει του άλλου.

2. ΜΟΡΦΕΣ
α) Εθνική ελευθερία: Είναι η μορφή εκείνη ελευθερίας κατά την οποία ένα έθνος διατηρεί την ανεξαρτησία του, δηλαδή είναι σε θέση να καθορίζει αυτόβουλα, χωρίς εξανα­γκασμό και πίεση, την εσωτερική και εξωτερική του πολιτική.
β) Φυσική ή ζωτική ελευθερία: Σημαίνει την αποδέσμευση του ανθρώπου από παράγοντες που του προκαλούν πόνο ή ενόχληση, και την άσκηση της φυσικής λειτουργίας να συμπε­ριφέρεται όπως επιθυμεί. Πηγάζει από την ικανοποίηση των βιολογικών του αναγκών, όπως η τροφή, η ανάπαυση, η άνεση, η ενδυμασία κ.ά.
γ) Ηθική ελευθερία: Είναι η απαλλαγή από τα πάθη και τις αδυναμίες μας, η αποδέσμευση από τον ίδιο μας τον εαυτό.
δ) Ατομικές ελευθερίες: Είναι τα δικαιώματα που έχει κάθε άτομο που βρίσκεται μέσα σε μια χώρα, είτε είναι πολίτης του κράτους αυτής είτε όχι. Στις ατομικές ελευθερίες υπάγονται το δικαίωμα ζωής, η ελευθερία λόγου, η προσωπι­κή ελευθερία κ.ά.
ε) Πολιτικές ελευθερίες: Είναι οι ελευθερίες που έχουν μόνο οι πολίτες ενός κράτους. Συνήθως λέγονται πολιτικά δικαιώματα και περιλαμβάνουν το δικαίωμα του εκλέγειν, του εκλέγεσθαι κ. ά.
στ) Ελευθερία βουλήσεως: Είναι η ελευθερία εκλογής των αποφάσεων μας. Ενώ των προηγουμένων μορφών ελευθερίας την έλλειψη την αισθανόμαστε, δε συμβαίνει το ίδιο και με την ελευθερία της βούλησης. Το ότι παίρνουμε μια συγκεκριμένη απόφαση δε σημαίνει ότι τούτο είναι αποτέλεσμα της δικής μας βούλησης. Είναι δυνατό κάποιος εξωτερικός παράγοντας να μας επηρέασε και να καθόρισε τη λήψη της απόφασης μας, υποστηρίζουν οι αρνητές της ελευθερίας αυτής. Αυτό όμως δεν το αντιλαμβανόμαστε πάντα, γι' αυτό και η ελευθερία αυτή, που κείται στη βάση των άλλων επιμέρους ελευθεριών, είναι ασυνείδητη. Είναι από τις μορφές εκείνες που απασχό­λησε πολύ την επιστημονική σκέψη και δέχτηκε διαμετρικά αντίθετες ερμηνείες.

3. ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ
Πολύ συχνά γίνεται λόγος για τη σημασία της ελευθερίας. Είναι ίσως το αγαθό που δέχτηκε τους περισσότερους επαί­νους και θεωρήθηκε η προϋπόθεση των πάντων. Η ελευθερία δεν είναι μέσο. Αρχικά είναι σκοπός. Όλες οι προσπάθειες του ανθρώπου εκεί κατατείνουν: πως δηλαδή να απελευθερωθεί απ' οτιδήποτε την καταπιέζει. Όλη η ζωή του ανθρώπου είναι ένας αγώνας για την κατάκτηση και διατήρηση της ελευθερίας του. Αγωνίζεται εναντίον του περι­βάλλοντος, φυσικού και κοινωνικού, για να απελευθερωθεί από τις πιέσεις που προέρχονται απ' αυτό.Η ελευθερία ως σταθερό πλαίσιο δράσης (εθνική, πολιτική, ατομική) είναι προϋπόθεση για κάθε πρόοδο του ανθρώπου.
α) Ελευθερία και οικονομική πρόοδος: Οι οικονομικές δραστηριότητες του ανθρώπου, που του επιτρέπουν να αντι­μετωπίζει τις υλικές του ανάγκες, είναι αποδοτικότερες όταν είναι ελεύθερος. Το άτομο που μπορεί να εκλέγει με δική του πρωτοβουλία την επαγγελματική του κατεύθυνση και να δρα χωρίς καταναγκασμό και πίεση, αξιοποιεί πληρέστερα τις ικανότητες του, αποδίδει περισσότερο και συνεπώς αναπτύσ­σεται οικονομικά.
β) Ελευθερία και πνευματική πρόοδος: Ελευθερία και πνευματική πρόοδος είναι δύο έννοιες πολύ στενά δεμένες μεταξύ τους. Η μια αποτελεί προϋπόθεση της άλλης.
Η πνευματική πρόοδος και καλλιέργεια δεν επιτυγχάνο­νται, όταν η προσπάθεια που καταβάλλεται από το άτομο για την ανάπτυξη όλων των πνευματικών και ψυχικών ικανοτή­των του κατευθύνεται και επιβάλλεται από εξωτερικούς παρά­γοντες. Η έλλειψη εξαναγκασμού και ελέγ­χου, ο ελεύθερος στοχασμός είναι απαραίτητες προϋποθέσεις της πνευματικής καλλιέργειας.
γ) Ελευθερία και ηθική πρόοδος: Η ελευθερία αποτελεί τον πυρήνα της ηθικής ζωής του ανθρώπου.
δ) Ελευθερία και πολιτισμός: Όλη η ζωή του ανθρώπου —είπαμε παραπάνω— έχει ένα μοναδικό σκοπό: την απόκτηση και διατήρηση της ελευθερίας του. Το αποτέλεσμα του αγώνα του αυτού είναι ο πολιτισμός (τεχνικός και πνευματικός). Η πείνα, το κρύο, οι δυσκολίες της ζωής, η άγνοια κ.ά. είναι σημεία έλλειψης της ελευθερίας. Στην προσπάθεια του να καλύψει τις ελλείψεις αυτές ο άνθρωπος δημιούργησε την τεχνική και την οικονομία, την επιστήμη και την τέχνη, την ηθική και τη θρησκεία. Όλα αυτά τα πολιτιστικά στοιχεία, που είναι απο­τέλεσμα των συνεχών προσπαθειών του για την κατάκτηση της ελευθερίας του, είναι σταθμοί και μέσα της ελευθερίας του.

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ


Ορισμός: Η δημοκρατία (από το δήμος και κρατώ: εξουσία του δήμου, των πολλών) είναι η αρτιότερη μορφή πολιτειακής οργάνωσης και διακυβέρνησης μιας κοινωνίας, καθώς συνθέτει δύο κορυφαίες αξίες, την ελευ­θερία και τη δικαιοσύνη και δημιουργεί τις ευνοϊκότερες συνθήκες, για να προοδεύσουν και να ευτυχήσουν άτομα και κοινωνίες.                                                                                                                 


Στοιχεία-προϋποθέσεις της δημοκρατίας.                                                                                                  


Τυπικά.                                                                                                                                                                                       - Καθολική συμμετοχή των πολιτών στις πολιτικές διαδικασίες.                                                                                 - Διάκριση εξουσιών.                                                                                                                                                           -  Κράτος Δικαίου.                                                                                                                                                                   - Κράτος Πρόνοιας.                                                                                                                                                         - Πολυκομματισμός.                                                                                                                                                  - Αρχή της πλειοψηφίας.                                                                                                                               


Ουσιαστικά                                                                                                                                                                          - Ελευθερία σκέψης και έκφρασης.                                                                                                                            - Ανεκτικότητα.                                                                                                                                                          - Ενάρετο ήθος των πολιτών.                                                                                                                                         -  Δημόσια δωρεάν Παιδεία όλων των πολιτών.                                                                                                            - Αξιοκρατία.                                                                                                                                                                   - Διαφάνεια.                                                                                                                                                        


Αρχές της δημοκρατίας.                                                                                                                                           - Λαϊκή κυριαρχία.Ελευθερία σ` όλες τις μορφές, αρκεί να είναι οριοθετημένη.                                                           -  Ισοτιμία – ισονομία – ισοπολιτεία.                                                                                                                                - Δικαιοσύνη – Αξιοκρατία                                                                                                                                                - Διάλογος – Πολυφωνία – Πολύ κομματισμός.                                                                                                             -  Εκλέγειν – Εκλέγεσθαι.                                                                                                                                                  -  Ενεργός συμμετοχή των πολιτών στα κοινά.                                                                                                    - Διάκριση τριών εξουσιών: νομοθετική – εκτελεστική – δικαστική.                                                                      - Ευνομία.                                                                                                                                                    


Εχθροί της δημοκρατίας.                                                                                                             Κατάχρηση ελευθεριών.                                                                                                                       Ολοκληρωτικά καθεστώτα.                                                                                                                                      Αδικίες – αναξιοκρατία – πελατειακό σύστημα στις σχέσεις πολιτών -κράτους.                                               Πόλωση.                                                                                                                                                      Αδιαφορία των πολιτών για τα κοινά.                                                                                                   Σκάνδαλα – αυθαιρεσίες ηγετών.                                                                                                                  Λαϊκισμός – δημαγωγία.                                                                                                                Παραπληροφόρηση, προπαγάνδα.                                                                                                                  Βία – εγκληματικότητα, παράνομη συμπεριφορά.                                                                                        Απουσία παιδείας από τους πολίτες.                                                                                                                         


Αίτια κρίσης της δημοκρατίας.                                                                                                                                       -  Κρίση Φορέων Αγωγής (Οικογένεια – Σχολείο – ΜΜΕ), οπότε δεν προσφέ­ρουν την απαραίτητη ανθρωπιστική παιδεία και κατάλληλη κοινωνικοπολι­τική αγωγή στα άτομα.                                                         - Συμφέροντα – προσωπικές φιλοδοξίες – φανατισμός πολιτικών ηγετών και κομμάτων.                                                      - Υλιστικό πνεύμα – ο καταναλωτισμός απορροφά το ενδιαφέρον του σημερι­νού ανθρώπου, άρα παύει να ενδιαφέρεται για το «εμείς» και τη δημοκρα­τία.                                                                                                            - Στείρα τεχνοκρατική αντίληψη και εγκλωβισμός στο βιομηχανοποιημένο τρόπο ζωής. περιχαράκωση στην ειδίκευση. Άρα. πνευματική μονομέρεια και ηθικοπνευματική απογύμνωση του σημερινού ανθρώπου και, επομένως, κρίση της Δημοκρατίας που είναι το κατεξοχήν πνευματικό πολίτευμα.                                                        - Αστικοποίηση – ανωνυμία στις μεγαλουπόλεις – αποξένωση πολιτών – αδιαφορία για το «εμείς» και τα κοινά.                                                                                                                                                                                  - Συνθετότητα κοινωνιών, καταιγιστικά μηνύματα, πολ­λαπλοί και αλληλοσυγκρουόμενοι ρόλοι, έλλειψη χρόνου και διάθεσης από μέρους των πολιτών για συμμετοχή στα πολιτικά δρώμενα.                                             -  Κρίση αξιών – ηθική χαλάρωση – απευαισθητοποίηση του ανθρώπου και ατομικισμός                                       - Ανεργία, αδικίες, αναξιοκρατία αποκαρδιώνουν τους πολίτες και δεν εκτι­μούν την ίδια τη δημοκρατία ως πολίτευμα και τους θεσμούς της.                                                                                                                            -  Η ιδιοτέλεια πολιτών, πολιτικών και οικονομικών οργανισμών.                                                                          - Η περιφρόνηση αξιών και θεσμών.                                                                                                                         -  Η ανικανότητα πολιτικών και η αναξιοπιστία των κομμάτων.                                                                                 -  Η δημαγωγία και ο λαϊκισμός.                                                                                                                                 -  Η αναξιοκρατία.                                                                                                                                                      - Η φανατική προσήλωση σε ιδεολογικές και κομματικές θέσεις.                                                                              - Η κακή λειτουργία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (παραπληροφόρηση και χειραγώγηση της κοινής γνώμης).                                                                                                                                                                 -  Η αποχή των πνευματικών ανθρώπων από το δημόσιο βίο.                                                           


Προτάσεις για την αντιμετώπιση τους.                                                                                                         Παιδεία. Καθολική συμμετοχή, όχι μόνο στις εκλογικές διαδικασίες, αλλά και στις αποφάσεις και τα γεγονότα της κοινωνικής και πολιτικής ζωής. Κριτική, έλεγχος της εξουσίας, διαφάνεια. Διοικητική αποκέντρωση και αυτοδιοίκηση.                                                                                                               


Μηχανισμοί αποπροσανατολισμού στους πολιτικούς λόγους.                                                                           - Ο λεκτικός πληθωρισμός στον πολιτικό λόγο χαρακτηρίζεται συχνότερα από πλεονασμούς, κατάχρηση συνωνύμων, διατύπωση βεβαιωτική, δεοντο­λογική και θαυμαστική, έντονη συναισθηματική φόρτιση και μεγαλοστομία. Παγιδεύει το δέκτη συναισθηματικά με το μέγεθος και το βάρος των αξιών που προβάλλει         
  -  Ο πολιτικός λόγος χειρίζεται λέξεις με γιγάντια ηθική διάσταση και τόσο μεγάλη συναισθηματική φόρτιση. Λέξεις αξίες: «έθνος», «σο­σιαλισμός», «λαός», «παράδοση» και άλλες πολλές.                                           -  Λέξεις που είναι παγίδες, γιατί αρκεί να προφερθούν και το μήνυμα παύει να χρειάζεται λογική συνοχή, γλωσσική επάρκεια, νοηματική αποτελε­σματικότητα, παύει να χρειάζεται αιτιολόγηση και ακόμα περισσότερο απο­δεικτικά τεκμήρια.                                                                                                                   


Θετικά της δημοκρατίας.                                                                                                                                            - Επίτευξη υψηλού βιοτικού επιπέδου: ελεύθερη οικονομική δραστηριότητα, προστασία της ιδιοκτησίας, πρόνοια για τους οικονομικά ασθενείς πολίτες, ασφάλιση, νομική προστασία των δικαιωμάτων που έχει ο εργαζόμενος.                                                                                                                                                                       - Εξασφαλίζεται η κοινωνική γαλήνη και ασφάλεια, απαλλάσσουν τους πολίτες από την καχυποψία.                 -  Η δημοκρατία προσφέρει ίσες ευκαιρίες μόρφωσης και πνευματικής ανάπτυξης, δωρεάν Παιδεία, ελεύθερη έρευνα και διακίνηση ιδεών.                                                                                                                 -  Δίνει σε όλους τη δυνατότητα να συμμετέχουν στη διακυβέρνηση και να προσφέρουν στην κοινωνία.               
  - Εξασφαλίζει την αξιοκρατία με την καθιέρωση κριτηρίων και με διαφανείς διαδικασίες.                                        -  Η δημοκρατία κατοχυρώνει όλες τις ελευθερίες και τα δικαιώματα του πολίτη.                                                      -  Η δημοκρατία είναι από τη φύση της προστάτης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, αφού έχει ως κέντρο της τον άνθρωπο.                                                                                                                                                                   -  Η δημοκρατία έχει φιλειρηνικά χαρακτηριστικά, επειδή στηρίζεται στη νηφάλια κρίση, στην αρμονική συνύπαρξη των ανθρώπων, στην υπεύθυνη αντιμετώπιση των προβλημάτων και στην ευημερία των πολιτών.                                                                                                                                                        


Άξιος πολιτικός.                                                                                                                                                     -  Βαθιά φιλοσοφημένη προσωπικότητα· ένας άνθρωπος με πρωτότυπες και ουσιαστικές σκέψεις, με σαφή και ξεκάθαρη ιδεολογία, προσανατολισμένο σωστά στα βασικά ζητήματα της ζωής·                                           - Δίκαιος, ηθικός, έντιμος, αξιοπρεπής, με ισορροπημένο εσωτερικό κόσμο, στοιχεία που του επιτρέπουν να αγαπά τον άνθρωπο και να αγωνίζεται για τη βελ­τίωση της ζωής του·                                                                        -  Ισχυρή προσωπικότητα, δυναμική, ικανή να αναλαμ­βάνει πρωτοβουλίες, να υλοποιεί τις αποφάσεις της.       
  -  Να συνδυάζει υπομονή και επιμο­νή, επιφυλακτικότητας και θάρρος, τόλμη και αυτοσυγκράτηση.                      -  Οργανωτικός, συγκροτημένος, μεθοδικός, σε θέση να διαμορφώνει προγράμματα και να τα υλοποιεί.             
  - Γνώστης της κοινωνικής πραγματικότη­τας, των προβλημάτων. Ικανός να προσ­διορίζει τρόπους άμβλυνσης των ανισοτήτων, των κοινωνικών διαφορών, να υπερβαίνει τις δυσχέρειες, να επιτυγ­χάνει την κοινωνική αρμονία.                                                                                                                                                          


Άξιος πο­λίτης.                                                                                                                                                       -  Έχει επίγνωση της δύναμης που διαθέτει και της επιρ­ροής που ασκεί στα κοινωνικά δρώμενα.                               -  Έχει σαφή, ξεκάθαρη και ουσιαστική πολιτική ιδεολο­γία, χωρίς ωστόσο να γίνεται δογματικός και απόλυτος.                                                                                                                                                                  - Αναλαμβάνει ρόλους, ευθύνες, δραστηριοποιείται, συμμετέχει.                                                                                  -  Έχει κοινωνική συνείδηση και αντιλαμβάνεται ότι ουσιαστικές λύσεις στα κοινωνικά προβλήματα εί­ναι αυτές που διαμορφώνονται με κριτήριο το κοι­νωνικό καλό.                                                                                                  -  Έχει επίγνωση των σοβαρών κοινωνικών προβλημάτων, αλλά και κριτήρια ουσιαστικής αξιολόγησης και ιεράρχησης τους ως προς την αμεσότητα της λύ­σης τους.                                                                                               - Κοινωνικότητα, να συ­νεργάζεται ουσιαστικά με τους άλλους πολίτες, με προοπτική κοινά αποδεκτών λύσεων.

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ


Ορισμός: Η δημοκρατία (από το δήμος και κρατώ: εξουσία του δήμου, των πολλών) είναι η αρτιότερη μορφή πολιτειακής οργάνωσης και διακυβέρνησης μιας κοινωνίας, καθώς συνθέτει δύο κορυφαίες αξίες, την ελευ­θερία και τη δικαιοσύνη και δημιουργεί τις ευνοϊκότερες συνθήκες, για να προοδεύσουν και να ευτυχήσουν άτομα και κοινωνίες.                                                                                                                  


Στοιχεία-προϋποθέσεις της δημοκρατίας.                                                                                                   


Τυπικά.                                                                                                                                                                                       - Καθολική συμμετοχή των πολιτών στις πολιτικές διαδικασίες.                                                                                 - Διάκριση εξουσιών.                                                                                                                                                           -  Κράτος Δικαίου.                                                                                                                                                                   - Κράτος Πρόνοιας.                                                                                                                                                         - Πολυκομματισμός.                                                                                                                                                  - Αρχή της πλειοψηφίας.                                                                                                                                


Ουσιαστικά                                                                                                                                                                          - Ελευθερία σκέψης και έκφρασης.                                                                                                                            - Ανεκτικότητα.                                                                                                                                                          - Ενάρετο ήθος των πολιτών.                                                                                                                                         -  Δημόσια δωρεάν Παιδεία όλων των πολιτών.                                                                                                            - Αξιοκρατία.                                                                                                                                                                   - Διαφάνεια.                                                                                                                                                         


Αρχές της δημοκρατίας.                                                                                                                                           - Λαϊκή κυριαρχία.Ελευθερία σ` όλες τις μορφές, αρκεί να είναι οριοθετημένη.                                                           -  Ισοτιμία – ισονομία – ισοπολιτεία.                                                                                                                                - Δικαιοσύνη – Αξιοκρατία                                                                                                                                                - Διάλογος – Πολυφωνία – Πολύ κομματισμός.                                                                                                             -  Εκλέγειν – Εκλέγεσθαι.                                                                                                                                                  -  Ενεργός συμμετοχή των πολιτών στα κοινά.                                                                                                    - Διάκριση τριών εξουσιών: νομοθετική – εκτελεστική – δικαστική.                                                                      - Ευνομία.                                                                                                                                                     


Εχθροί της δημοκρατίας.                                                                                                             Κατάχρηση ελευθεριών.                                                                                                                       Ολοκληρωτικά καθεστώτα.                                                                                                                                      Αδικίες – αναξιοκρατία – πελατειακό σύστημα στις σχέσεις πολιτών -κράτους.                                               Πόλωση.                                                                                                                                                      Αδιαφορία των πολιτών για τα κοινά.                                                                                                   Σκάνδαλα – αυθαιρεσίες ηγετών.                                                                                                                  Λαϊκισμός – δημαγωγία.                                                                                                                Παραπληροφόρηση, προπαγάνδα.                                                                                                                  Βία – εγκληματικότητα, παράνομη συμπεριφορά.                                                                                        Απουσία παιδείας από τους πολίτες.                                                                                                                          


Αίτια κρίσης της δημοκρατίας.                                                                                                                                       -  Κρίση Φορέων Αγωγής (Οικογένεια – Σχολείο – ΜΜΕ), οπότε δεν προσφέ­ρουν την απαραίτητη ανθρωπιστική παιδεία και κατάλληλη κοινωνικοπολι­τική αγωγή στα άτομα.                                                         - Συμφέροντα – προσωπικές φιλοδοξίες – φανατισμός πολιτικών ηγετών και κομμάτων.                                                      - Υλιστικό πνεύμα – ο καταναλωτισμός απορροφά το ενδιαφέρον του σημερι­νού ανθρώπου, άρα παύει να ενδιαφέρεται για το «εμείς» και τη δημοκρα­τία.                                                                                                            - Στείρα τεχνοκρατική αντίληψη και εγκλωβισμός στο βιομηχανοποιημένο τρόπο ζωής. περιχαράκωση στην ειδίκευση. Άρα. πνευματική μονομέρεια και ηθικοπνευματική απογύμνωση του σημερινού ανθρώπου και, επομένως, κρίση της Δημοκρατίας που είναι το κατεξοχήν πνευματικό πολίτευμα.                                                        - Αστικοποίηση – ανωνυμία στις μεγαλουπόλεις – αποξένωση πολιτών – αδιαφορία για το «εμείς» και τα κοινά.                                                                                                                                                                                  - Συνθετότητα κοινωνιών, καταιγιστικά μηνύματα, πολ­λαπλοί και αλληλοσυγκρουόμενοι ρόλοι, έλλειψη χρόνου και διάθεσης από μέρους των πολιτών για συμμετοχή στα πολιτικά δρώμενα.                                             -  Κρίση αξιών – ηθική χαλάρωση – απευαισθητοποίηση του ανθρώπου και ατομικισμός                                       - Ανεργία, αδικίες, αναξιοκρατία αποκαρδιώνουν τους πολίτες και δεν εκτι­μούν την ίδια τη δημοκρατία ως πολίτευμα και τους θεσμούς της.                                                                                                                            -  Η ιδιοτέλεια πολιτών, πολιτικών και οικονομικών οργανισμών.                                                                          - Η περιφρόνηση αξιών και θεσμών.                                                                                                                         -  Η ανικανότητα πολιτικών και η αναξιοπιστία των κομμάτων.                                                                                 -  Η δημαγωγία και ο λαϊκισμός.                                                                                                                                 -  Η αναξιοκρατία.                                                                                                                                                      - Η φανατική προσήλωση σε ιδεολογικές και κομματικές θέσεις.                                                                              - Η κακή λειτουργία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (παραπληροφόρηση και χειραγώγηση της κοινής γνώμης).                                                                                                                                                                 -  Η αποχή των πνευματικών ανθρώπων από το δημόσιο βίο.                                                           


Προτάσεις για την αντιμετώπιση τους.                                                                                                         Παιδεία. Καθολική συμμετοχή, όχι μόνο στις εκλογικές διαδικασίες, αλλά και στις αποφάσεις και τα γεγονότα της κοινωνικής και πολιτικής ζωής. Κριτική, έλεγχος της εξουσίας, διαφάνεια. Διοικητική αποκέντρωση και αυτοδιοίκηση.                                                                                                                


Μηχανισμοί αποπροσανατολισμού στους πολιτικούς λόγους.                                                                           - Ο λεκτικός πληθωρισμός στον πολιτικό λόγο χαρακτηρίζεται συχνότερα από πλεονασμούς, κατάχρηση συνωνύμων, διατύπωση βεβαιωτική, δεοντο­λογική και θαυμαστική, έντονη συναισθηματική φόρτιση και μεγαλοστομία. Παγιδεύει το δέκτη συναισθηματικά με το μέγεθος και το βάρος των αξιών που προβάλλει          
  -  Ο πολιτικός λόγος χειρίζεται λέξεις με γιγάντια ηθική διάσταση και τόσο μεγάλη συναισθηματική φόρτιση. Λέξεις αξίες: «έθνος», «σο­σιαλισμός», «λαός», «παράδοση» και άλλες πολλές.                                           -  Λέξεις που είναι παγίδες, γιατί αρκεί να προφερθούν και το μήνυμα παύει να χρειάζεται λογική συνοχή, γλωσσική επάρκεια, νοηματική αποτελε­σματικότητα, παύει να χρειάζεται αιτιολόγηση και ακόμα περισσότερο απο­δεικτικά τεκμήρια.                                                                                                                    


Θετικά της δημοκρατίας.                                                                                                                                            - Επίτευξη υψηλού βιοτικού επιπέδου: ελεύθερη οικονομική δραστηριότητα, προστασία της ιδιοκτησίας, πρόνοια για τους οικονομικά ασθενείς πολίτες, ασφάλιση, νομική προστασία των δικαιωμάτων που έχει ο εργαζόμενος.                                                                                                                                                                       - Εξασφαλίζεται η κοινωνική γαλήνη και ασφάλεια, απαλλάσσουν τους πολίτες από την καχυποψία.                 -  Η δημοκρατία προσφέρει ίσες ευκαιρίες μόρφωσης και πνευματικής ανάπτυξης, δωρεάν Παιδεία, ελεύθερη έρευνα και διακίνηση ιδεών.                                                                                                                 -  Δίνει σε όλους τη δυνατότητα να συμμετέχουν στη διακυβέρνηση και να προσφέρουν στην κοινωνία.                
  - Εξασφαλίζει την αξιοκρατία με την καθιέρωση κριτηρίων και με διαφανείς διαδικασίες.                                        -  Η δημοκρατία κατοχυρώνει όλες τις ελευθερίες και τα δικαιώματα του πολίτη.                                                      -  Η δημοκρατία είναι από τη φύση της προστάτης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, αφού έχει ως κέντρο της τον άνθρωπο.                                                                                                                                                                   -  Η δημοκρατία έχει φιλειρηνικά χαρακτηριστικά, επειδή στηρίζεται στη νηφάλια κρίση, στην αρμονική συνύπαρξη των ανθρώπων, στην υπεύθυνη αντιμετώπιση των προβλημάτων και στην ευημερία των πολιτών.                                                                                                                                                         


Άξιος πολιτικός.                                                                                                                                                     -  Βαθιά φιλοσοφημένη προσωπικότητα· ένας άνθρωπος με πρωτότυπες και ουσιαστικές σκέψεις, με σαφή και ξεκάθαρη ιδεολογία, προσανατολισμένο σωστά στα βασικά ζητήματα της ζωής·                                           - Δίκαιος, ηθικός, έντιμος, αξιοπρεπής, με ισορροπημένο εσωτερικό κόσμο, στοιχεία που του επιτρέπουν να αγαπά τον άνθρωπο και να αγωνίζεται για τη βελ­τίωση της ζωής του·                                                                        -  Ισχυρή προσωπικότητα, δυναμική, ικανή να αναλαμ­βάνει πρωτοβουλίες, να υλοποιεί τις αποφάσεις της.        
  -  Να συνδυάζει υπομονή και επιμο­νή, επιφυλακτικότητας και θάρρος, τόλμη και αυτοσυγκράτηση.                      -  Οργανωτικός, συγκροτημένος, μεθοδικός, σε θέση να διαμορφώνει προγράμματα και να τα υλοποιεί.              
  - Γνώστης της κοινωνικής πραγματικότη­τας, των προβλημάτων. Ικανός να προσ­διορίζει τρόπους άμβλυνσης των ανισοτήτων, των κοινωνικών διαφορών, να υπερβαίνει τις δυσχέρειες, να επιτυγ­χάνει την κοινωνική αρμονία.                                                                                                                                                           


Άξιος πο­λίτης.                                                                                                                                                       -  Έχει επίγνωση της δύναμης που διαθέτει και της επιρ­ροής που ασκεί στα κοινωνικά δρώμενα.                               -  Έχει σαφή, ξεκάθαρη και ουσιαστική πολιτική ιδεολο­γία, χωρίς ωστόσο να γίνεται δογματικός και απόλυτος.                                                                                                                                                                  - Αναλαμβάνει ρόλους, ευθύνες, δραστηριοποιείται, συμμετέχει.                                                                                  -  Έχει κοινωνική συνείδηση και αντιλαμβάνεται ότι ουσιαστικές λύσεις στα κοινωνικά προβλήματα εί­ναι αυτές που διαμορφώνονται με κριτήριο το κοι­νωνικό καλό.                                                                                                  -  Έχει επίγνωση των σοβαρών κοινωνικών προβλημάτων, αλλά και κριτήρια ουσιαστικής αξιολόγησης και ιεράρχησης τους ως προς την αμεσότητα της λύ­σης τους.                                                                                               - Κοινωνικότητα, να συ­νεργάζεται ουσιαστικά με τους άλλους πολίτες, με προοπτική κοινά αποδεκτών λύσεων.